Sự
kiện bất ngờ: Điều
20 BLHS năm 2015 khẳng định: Người thực hiện hành vi gây hậu quả nguy hại cho
xã hội trong trường hợp không thể thấy trước hoặc không buộc phải thấy trước
hậu quả của hành vi đó, thì không phải chịu TNHS. So với BLHS năm 1999, quy
định về sự kiện bất ngờ trong BLHS năm 2015 không có sự thay đổi về bản chất
pháp lý, mà chỉ là sự sửa đổi, bổ sung về mặt kỹ thuật lập pháp theo hướng quy
định trực tiếp một người thực hiện hành vi được coi là sự kiện bất ngờ và hậu
quả pháp lý của nó.
Tình trạng
không có năng lực trách nhiệm hình sự: Điều 21 BLHS năm 2015 quy định, người
thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội trong khi đang mắc bệnh tâm thần, một
bệnh khác làm mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình,
thì không phải chịu TNHS. So với BLHS năm 1999, quy định về tình trạng không có
năng lực TNHS trong BLHS năm 2015 có sự thay đổi về mặt kỹ thuật theo
hướng bỏ quy định về việc áp dụng biện pháp bắt buộc chữa bệnh tại
điều luật mà quy định thống nhất về việc áp dụng biện pháp tư pháp bắt buộc
chữa bệnh tại Điều 49 BLHS năm 2015.
Phòng
vệ chính đáng: Khoản
1 điều 22 BLHS 2015 quy định: Phòng vệ chính đáng là hành vi của người vì bảo
vệ quyền hoặc lợi ích chính đáng của mình, của người khác hoặc lợi ích của
Nhà nước, của cơ quan, tổ chức mà chống trả lại một cách cần thiết người đang
có hành vi xâm phạm các lợi ích nói trên. Phòng vệ chính đáng không phải là tội
phạm. Một hành vi được coi là phòng vệ chính đáng khi thoả mãn các dấu hiệu
sau: Có hành vi tấn công đang hiện hữu, xâm phạm đến lợi ích của Nhà nước,
của tập thể, tổ chức, quyền và lợi ích chính đánh của người phòng vệ hoặc của
người khác (cơ sở phát sinh quyền phòng vệ chính đáng). Hành vi phòng vệ
gây thiệt hại cho người xâm phạm là cần thiết (nội dung và phạm vi của phòng vệ
chính đáng);
Tổng đài tư vấn pháp luật 19006248
Vượt quá giới
hạn phòng
vệ chính đáng là hành vi chống trả rõ ràng quá mức cần thiết, không
phù hợp với tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi xâm hại. Người
có hành vi vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng phải chịu TNHS theo quy định
của Bộ luật này.
Tình
thế cấp thiết: Khoản
1 điều 23 BLHS 2015 quy định, tình thế cấp thiết là một trong những trường hợp
loại trừ TNHS, đó là tình thế của người đứng trước sự đe dọa đến một lợi ích
được pháp luật bảo vệ, và
để bảo vệ lợi ích này, người đó không còn cách nào khác là phải gây một thiệt
hại cho một lợi ích khác được pháp luật bảo vệ. Để được coi là gây thiệt hại
trong tình thế cấp thiết và không phải chịu TNHS thì phải có đầy đủ các điều
kiện sau đây: Phải có sự đe dọa hiện hữu và thực tế xâm phạm đối với lợi
ích được pháp luật bảo vệ (tức là lợi ích của Nhà nước, của tổ chức, lợi ích
chính đáng của bản thân người thực hiện hành vi hay của người khác); Hành
vi gây thiệt hại là biện pháp duy nhất để khắc phục sự nguy hiểm; Thiệt
hại trong tình thế cấp thiết gây ra phải nhỏ hơn thiệt hại cần ngăn ngừa.
Vượt quá yêu
cầu của tình thế cấp thiết là tình trạng một người vì muốn tránh một nguy cơ
đang thực tế đe doạ lợi ích của Nhà nước, của tổ chức, quyền, lợi ích chính
đáng của mình hoặc của người khác mà không còn cách nào khác là gây thiệt hại
bằng hoặc lớn hơn thiệt hại cần ngăn ngừa. Người có hành vi gây thiệt hại do
vượt quá yêu cầu của tình thế cấp thiết thì cũng phải chịu TNHS.
Gây
thiệt hại trong khi bắt giữ người phạm tội: Khoản 1 Điều 24 BLHS 2015 quy
đinh, hành vi của người để bắt giữ người thực hiện hành vi phạm tội mà không
còn cách nào khác là buộc phải sử dụng vũ lực cần thiết gây thiệt hại cho người
bị bắt giữ thì không phải là tội phạm.
Để được coi
là gây thiệt hại trong bắt giữ người phạm tội là một trường hợp loại trừ TNHS,
hành vi bắt giữ phải thỏa măn các điều kiện sau: Hành vi bắt giữ phải
thuộc về các chủ thể có thẩm quyền bắt giữ người phạm tội; Hành vi dùng vũ
lực gây thiệt hại cho người bị bắt giữ phải là biện pháp cuối cùng, không còn
cách nào khác để bắt giữ người phạm tội; Hành vi dùng vũ lực gây thiệt hại cho
người bị bắt giữ phải là cần thiết.
Khoản 2 Điều
24 BLHS năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) quy định: “Trường hợp gây
thiệt hại do sử dụng vũ lực rõ ràng vượt quá mức cần thiết, thì người gây thiệt
hại phải chịu trách nhiệm hình sự”.
Rủi ro
trong nghiên cứu, thử nghiệm, áp dụng tiến bộ khoa học, kỹ thuật và công nghệ: Điều 25 BLHS 2015 quy định, rủi ro
trong nghiên cứu, thử nghiệm, áp dụng tiến bộ khoa học, kỹ thuật và công nghệ
là một trường hợp loại trừ TNHS lần đầu tiên được quy định trong BLHS năm 2015,
đó là hành vi của một người đã gây thiệt hại khi tiến hành, thực hiện việc
nghiên cứu, thủ nghiệm, áp dụng tiến bộ khoa học, kỹ thuật và công nghệ mới mặc
dù đã tuân thủ đúng quy trình, quy phạm, áp dụng đầy đủ biện pháp phòng ngừa.
Hành vi gây thiệt trong trường hợp nói trên không phải là tội phạm.
Để coi rủi ro
trong nghiên cứu, thử nghiệm, áp dụng tiến bộ khoa học, kỹ thuật và công nghệ
là một trường hợp loại trừ TNHS, hành vi gây thiệt hại trong nghiên cứu, thử
nghiệm, áp dụng tiến bộ khoa học, kỹ thuật và công nghệ phải thỏa mãn các điều
kiện sau: Hành vi gây thiệt hại trong nghiên cứu, thử nghiệm, áp dụng
tiến bộ khoa học, kỹ thuật và công nghệ phải nhằm mục đích đem lại lợi ích cho
xã hội; Lĩnh vực của hành vi gây thiệt hại chỉ giới hạn trong nghiên cứu,
thử nghiệm, áp dụng tiến bộ khoa học, kỹ thuật và công nghệ; Người gây ra
thiệt hại đã tuân thủ đúng quy trình, quy phạm, áp dụng đầy đủ biện
pháp phòng ngừa.
Thi
hành mệnh lệnh của người chỉ huy hoặc cấp trên: Thi hành mệnh lệnh của người chỉ huy
hoặc cấp trên là một trường hợp loại trừ TNHS chính thức được quy định trong BLHS
năm 2015, đó là hành vi gây thiệt hại trong khi thi hành mệnh lệnh của người
chỉ huy hoặc của cấp trên trong lực lượng vũ trang nhân dân để thực hiện nhiệm
vụ quốc phòng, an ninh nếu đã thực hiện đầy đủ quy trình báo cáo người ra mệnh lệnh nhưng người ra
mệnh lệnh vẫn yêu cầu chấp hành mệnh lệnh đó. Hành vi gây thiệt hại trong
trường hợp này không phải chịu TNHS.
Việc thi hành
mệnh lệnh này không thuộc trường hợp phạm tội phá hoại hòa bình, gây chiến
tranh xâm lược do thi hành mệnh lệnh của cấp trên (khoản 2 Điều 421), tội chống
loài người do thi hành mệnh lệnh của cấp trên (khoản 2 Điều 422), tội phạm
chiến tranh do thi hành mệnh lệnh của cấp trên (khoản 2 Điều 423).
CÔNG TY LUẬT TNHH QUỐC TẾ HỒNG THÁI VÀ ĐỒNG NGHIỆP
TRÂN TRỌNG!
Hy vọng rằng sự tư vấn của chúng tôi sẽ giúp bạn lựa chọn phương án thích hợp nhất để giải quyết những vướng mắc của bạn. Nếu còn bất cứ thắc mắc gì liên quan đến sự việc bạn có thể liên hệ với các Luật sư chuyên gia của Công ty Luật TNHH Quốc tế Hồng Thái và Đồng Nghiệp qua Tổng đài tư vấn pháp luật 19006248 hoặc E-mail: luathongthai@gmail.com
Trụ sở chính: LK9-38 Tổng cục 5, Tân Triều, Hà Nội (cuối đường Chiến Thắng, Thanh Xuân).
K.L
Bạn cũng có thể tham khảo thêm thông tin các dịch vụ tư vấn của chúng tôi:
- Dịch vụ tư vấn pháp luật dân sự trực tuyến qua tổng đài điện thoại 1900.6248
- Dịch vụ tư vấn pháp luật Hình sự qua tổng đài điện thoại 1900.6248
- Dịch vụ tư vấn pháp luật Đất đai qua tổng đài điện thoại 1900.6248
- Dịch vụ tư vấn lao động trực tuyến qua tổng đài điện thoại 1900.6248
- Dịch vụ tư vấn Hôn nhân và gia đình trực tuyến qua tổng đài điện thoại 1900.6248
- Dịch vụ tư vấn Doanh nghiệp trực tuyến qua tổng đài điện thoại 1900.6248
- Dịch vụ tư vấn Sở hữu trí tuệ trực tuyến qua tổng đài điện thoại 1900.6248
- Dich vụ tư vấn pháp luật Thuế trực tuyến qua tổng đài điện thoại 1900.6248
- Dịch vụ tư vấn pháp luật Hành chính trực tuyến qua tổng đài điện thoại 1900.6248
Trân trọng cảm ơn!
Bạn cũng có thể tham khảo các bài viết khác có nội dung liên quan:
Tại sao người phạm tội lại làm giả bệnh án tâm thần, và việc này sẽ bị xử lý như thế nào?
Hiện nay có rất nhiều người phạm tội làm giả bệnh án tâm thần nhằm mục đích giảm nhẹ hình phạt. |
Vụ gian lận thi cử: Nếu phụ huynh đưa hối lộ, có bị khởi tố?
Liên quan đến vụ gian lận thi cử ở Sơn La, Hòa Bình, Hà Giang, hiện nay, các địa phương đã bắt đầu... |
Xử lý ra sao vụ 10 người phơi nhiễm HIV do bị kẻ lạ dùng hung khí đâm?
Đang di chuyển, nhiều người dân Thành phố Hồ Chí Minh bất ngờ bị đối tượng lạ mặt dùng vật sắc nhọn... |