Tha tù trước thời hạn có điều kiện là biện pháp được Tòa án áp dụng đối với người đang chấp hành án phạt tù khi có đủ các điều kiện theo quy định của Bộ luật Hình sự, xét thấy không cần buộc họ phải tiếp tục chấp hành án phạt tù tại cơ sỡ giam giữ
Căn cứ:
- Bộ luật Hình sự 2015
(Luật sửa đổi Bộ luật hình sự 2017)
- Thông
tư liên tịch 04/2018/TTLT-BCA-TANDTC-VKSNDTC
- Nghị
quyết 01/2018/NQ-HĐTP
Nội dung tư vấn
1. Những trường hợp không áp dụng
các điều kiện tha tù trước thời hạn có điều kiện
Tại khoản 2 Điều 66 Bộ luật Hình sự 2015 và khoản 9 Điều 1
Luật sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017 quy định như sau:
a) Người bị kết án về một trong các tội quy định tại Chương
XIII, Chương XXVI, Điều 299 của Bộ luật Hình sự; người bị kết án 10 năm tù trở
lên về một trong các tội quy định tại Chương XIV của Bộ luật này do cố ý hoặc
người bị kết án từ 7 năm tù trở lên đối với một trong các tội quy định tại các
Điều 168, 169, 248, 251 và 252 của Bộ luật này;
b) Người bị kết án tử hình được ân xá hoặc thuộc trường hợp
quy định tại khoản 3 Điều 40 của Bộ luật Hình sự;
Như vậy, không áp dụng tha tù trước
thời hạn có điều kiện đối với người bị kết án tù về tội xâm phạm an ninh quốc
gia; hạn chế áp dụng tha tù trước thời hạn có điều kiện đối với người phạm các
tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, danh dự và nhân phẩm của con người và một số
tội về ma túy. Ta có thể thấy, hầu hết các quy định không cho phép được tha tù
trước thời hạn hầu hết là những tội rất nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng,
ảnh hưởng một cách trực tiếp đến tình hình chính trị, an ninh quốc gia, trật tự
an toàn xã hội và nhất là tính mạng con người - nhân tố tạo chính để thành xã
hội hoàn chỉnh.
19006248
2. Những điều kiện có thể tha tù
trước thời hạn có điều kiện
Đối với điều kiện được tha tù trước
thời hạn có điề kiện được quy định tại Nghị Quyết 01/2018/NQ- HĐTP hướng dẫn áp
dụng Điều 66 và Điều 106 của Bộ luật Hình sự về tha tù trước thời hạn có điều
kiện; Tuy nhiên, tùy thuộc vào mức độ phạm tội nên điều kiện để được tha tù
trước thời hạn cũng khác nhau. Cụ thể là:
Thứ nhất, đối với những người đang chấp hành án phạt tù về
tội phạm nghiêm trọng, tội phạm rất nghiêm trọng hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm
trọng nếu không thuộc trường hợp quy định tại khoản 2 Điều 66 của Bô luật Hình
sự có thể được tha tù trước thời hạn khi có đủ các điều kiện sau đây:
- Đã
được giảm thời gian chấp hành án phạt tù;
- Phạm tội lần đầu;
- Được coi là tội phạm lần đầu và có thể xem xét nếu thuộc
một trong các trường hợp sau đây: Trước đó chưa phạm tội lần nào; Trước đó
đã thực hiện hành vi phạm tội nhưng được miễn trách nhiệm hình sự; Trước
đó đã thực hiện hành vi phạm tội nhưng được áp dụng biện pháp tư pháp giáo
dục tại trường giáo dưỡng; Trước đó đã bị kết án nhưng thuộc trường hợp
coi là không có án tích.
- Có nhiều tiến bộ, có ý thức cải tạo tốt thể hiện ở việc
chấp hành tốt Nội quy trại giam, trại tạm giam, nhà tạm giữ; tích cực học
tập, lao động cải tạo và phải có đủ kỳ xếp loại chấp hành án phạt tù từ
khá trở lên theo quy định của pháp luật về thi hành án hình sự;
Ví dụ: Vũ Văn A bị
kết án 14 năm. Tính đến ngày 31/3/2018, A đã chấp hành được 7 năm tù. Để đủ
điều kiện tha tù trước thời hạn có điều kiện (trong Quý I/2018), thì Vũ Văn A
phải được xếp loại chấp hành án phạt tù từ khá trở lên của 08 quý liên tục liền
kề như sau: Quý I/2018; Quý I, II, III, IV/2017; Quý II, III,
IV.2016.
- Có nơi cư trú rõ ràng;
- Đã
chấp hành xong hình phạt bổ sung là hình phạt tiền, án phí và nghĩa vụ bồi
thường thiệt hại.
- Đã
chấp hành được ít nhất một phần hai mức phạt tù có thời hạn; ít nhất là 15
năm đối với trường hợp bị phạt tù chung thân nhưng đã được giảm xuống tù
có thời hạn.
Trường hợp đang chấp hành án phạt tù là người có công với cách mạng, thân nhân
của người có công với cách mạng, người đủ từ 70 tuổi trở lên, người khuyết tật
nặng hoặc khuyết tật đặc biệt nặng, phụ nữ đang nuôi con dưới 36
tháng tuổi thì phải chấp nhận được ít nhất là một phần ba mức
phạt tù có thời hạn hoặc ít nhất là 12 năm đối với những trường hợp bị phạt tù
chung thân nhưng đã được giảm tù có thời hạn
·
Khi xét tha tù trước thời hạn có
điều kiện phải xem xét thận trọng, chặt chẽ để đảm bảo đảm việc tha tù trước
thời hạn có điều kiện không ảnh hưởng đến an ninh, trật tự an toàn xã hội, đặc
biệt là đối với các trường hợp phạm tội về ma túy, tham những, phạm tội có tổ
chức, các đối tượng chủ mưu cầm đầu, chỉ huy ngoan cố, chống đối, côn đồ, tái
phạm nguy hiểm.
Thứ hai, Điều kiện tha tù trước thời hạn có điều kiện đối với
người đang chấp hành án phạt
Người đang chấp hành án phạt tù về
tội phạm ít nghiêm trọng, nếu không thuộc trường hợp quy định tại khoản 2 Điều
66 Bộ luật Hình sự có thể tha tù trước thời hạn có điều kiện khi đủ các điều
kiện được hướng dẫn tại các khoản 2, 3, 4, 5 và 6 của Nghị quyết
01/2018/NQ-HĐTP;
Thứ ba, điều kiện tha tù trước thời hạn có điều kiện đối với
người dưới 18 tuổi đang chấp hành án phạt tù.
Người dưới 18 tuổi đang chấp hành án
phạt tù, nếu không thuộc trường hợp quy định tại khoản 2 Điều 66 của Bộ luật
Hình sự có thể được tha tù trước thời hạn có điều kiện khi có đủ các điều kiện
sau đây:
a) Điều kiện được hướng dẫn tại các khoản 2, 3 và 4 Điều 2
của Nghị quyết 01/2018/TT-HĐTP;
b) Đã chấp hành được một phần ba thời hạn phạt tù;
Tha tù trước thời hạn là một trong
những chính sách mới thể hiện được sự nhân đạo được quy định tại Bộ luật Hình
sự 2015, sửa đổi bổ sung 2017.
Mỗi phạm nhân để được tha tù
trước thời hạn có điều kiện phải đáp ứng đầy đủ được các điều kiện theo
quy định tùy thuộc vào mức hình phạt mà điều kiện để được tha tù trước thời hạn
là khác nhau.
Theo quy định trên, người đang chấp
hành hình phạt tù khi có đủ các điều kiện theo quy định sẽ được Tòa án quyết
định tha tù, tái hòa hòa nhập cộng đồng; trường hợp người được tha vi phạm
nghĩa vụ trong thời gian thử thách theo quy định của Điều luật thì Tòa án có
thể hủy bỏ quyết định tha tù trước thời hạn có điều kiện đối với người đó và
buộc họ phải chấp hành phần hình phạt tù còn lại chưa chấp hành; trường hợp
người đó thực hiện hành vi phạm tội mới trong thời gian thử thách thì Tòa án
buộc người đó chấp hành hình phạt của bản án mới và tổng hợp với phần hình phạt
tù chưa chấp hành của bản án trước; trường hợp người được tha tù trước thời hạn
có điều kiện đã chấp hành được một phần hai thời gian thử thách và có nhiều
tiến bộ thì theo đề nghị của cơ quan thi hành án hình sự có thẩm quyền, Toà án
có thể quyết định rút ngắn thời gian thử thách.
Đây là một chế định thể hiện sự khoan hồng của
pháp luật đối với những cá nhân đã có hành vi gây nguy hiểm cho xã hội. Pháp
luật là để trừng trị tội ác, góp phần làm thay đổi suy nghĩ của mỗi người,
trừng trị ở đây là hành vi phạm tội, do đó pháp luật đã tạo điều kiện cho những
người từng đi sai đường có thể quay đầu lại xây dựng non sông, đất nước.