Phát sóng: 18h30 Thứ 6, ngày 31/10 trên Truyền hình TTXVN (VNEWS)
Khách mời: PGS – TS Phạm Văn Tình, Viện Từ điển học và Bách khoa thư Việt Nam
Luật sư Nguyễn Hồng Thái, Công ty Luật Quốc tế Hồng Thái và Đồng nghiệp
TRUYỀN HÌNH
THÔNG TẤN XÃ VIỆT NAM
CHƯƠNG TRÌNH TALKSHOW RADAR VĂN HÓA
Thời lượng: 25 phút
Phát sóng: 18h30 Thứ 6, ngày 31/10 trên Truyền hình TTXVN (VNEWS)
Khách mời: PGS – TS Phạm Văn Tình, Viện Từ điển học và Bách khoa thư Việt Nam
Luật sư Nguyễn Hồng Thái, Công ty Luật Quốc tế Hồng Thái và Đồng nghiệp
--------------------------------------
CÂU HỎI DANH CHO
KHÁCH MỜI TẠI TRƯỜNG QUAY
1). Thưa hai ông, hiện nay chúng ta
chưa có văn bản quy định những ai được coi là “danh nhân”. Vậy các theo hai ông,
danh nhân phải là người như thế nào? Làm sao để xác định ai là “các nhân vật
trong lịch sử bị coi là phản chính nghĩa, kìm hãm sự tiến bộ”, thế nào là “vi
phạm thuần phong mỹ tục”?
Việc chưa đưa ra được các khái niệm nêu trên, như khái niệm “danh nhân” “các
nhân vật trong lịch sử bị coi là phản chính nghĩa, kìm hãm sự tiến bộ”, “vi
phạm thuần phong mỹ tục”… chính là thiếu xót của thông tư nói trên vì nó chỉ
mang tính định tính mà không có sự định lượng cụ thể đưa ra những khái niệm mơ
hồ không rõ ràng. Sự thiếu xót này sẽ dẫn đến khó khăn trong việc áp dụng các
quy định kể trên.
Bản thân tôi hay bất cứ ai đọc thông tư trên đều có thể đưa ra những định
nghĩa về các khái niệm trên. Ví dụ theo tôi danh nhân là những người nổi tiếng,
có công trong quá trình xây dựng và bảo vệ tổ quốc. Tuy nhiên tôi không biết
khái niệm về danh nhân của tôi có đúng với khái niệm danh nhân mà Bộ VHTTDL
muốn đưa ra hay không. Những ai thì Bộ coi là danh nhân, và danh nhân nào thì
được dùng và tên nào thì không được dùng. Hay như các nhân vật nào bị coi là
phản chính nghĩa, kìm hãm sự tiến bộ? Đó là những khái niệm hết sức trừu tượng
ngay cả đối với những người làm luật, chứ đừng nói là các doanh nghiệp, người
dân.
Vì vậy thiết nghĩ Bộ VHTTDL cần sớm có các hướng dẫn cụ thể liên quan tới
các khái niệm này.
2). Thưa Luật sư Hồng Thái, là một
luật sư, xin ông có thể cho biết về việc đặt tên doanh nghiệp được quy định như
thế nào? Theo Luật sư lý do nào khiến các DN rất muốn lấy tên danh nhân đặt cho
DN của mình?
Việc đặt tên doanh nghiệp được quy định tại Điều 31, 32, 33, 34 Luật
Doanh nghiệp năm 2005 và được hướng dẫn tại Điều 13, 14, 15 Nghị định
43/2010/NĐ-CP Về đăng ký doanh nghiệp. Cụ thể:
- Tên
doanh nghiệp phải viết được bằng các chữ cái trong Bảng chữ cái tiếng Việt, có
thể kèm theo các chữ cái F, J, Z, W, chữ số và ký hiệu, phát âm được và bao gồm
hai thành tố sau đây:
a) Loại hình doanh nghiệp, bao gồm: công ty trách nhiệm hữu
hạn, cụm từ trách nhiệm hữu hạn có thể viết tắt là TNHH; công ty cổ phần, cụm
từ cổ phần có thể viết tắt là CP; công ty hợp danh, cụm từ hợp danh có thể viết
tắt là HD; doanh nghiệp tư nhân, cụm từ tư nhân có thể viết tắt là TN;
b) Tên riêng của doanh nghiệp.
- Doanh nghiệp chỉ được sử dụng ngành, nghề kinh doanh, hình
thức đầu tư để cấu thành tên riêng của doanh nghiệp nếu doanh nghiệp có đăng ký
ngành, nghề đó hoặc thực hiện đầu tư theo hình thức đó.
Việc đặt tên doanh nghiệp không được vi phạm các điều cấm đã
được quy định tại Điều 32 Luật doanh nghiệp năm 2005.
Về việc tại sao các doanh nghiệp lại thích
lấy tên danh nhân đặt tên cho doanh nghiệp của mình, thì theo tôi có nhiều
doanh nhân họ rất ngưỡng mộ các danh nhân trong lịch sử như các ông Trường
Chinh, Nguyễn Huệ, Phạm Văn Đồng,… cũng có thể có nhiều người có kỉ niệm sâu
đậm với một số địa danh trong lịch sử như: Hà Nội, Sài Gòn, Điện Biên, Tân
Trào…khi thành lập công ty họ muốn đặt tên giống hoặc chỉ giống một phần. Điều
này thể hiện sự trân trọng của doanh nhân với truyền thống lịch sử với non sông
đất nước, quan điểm của tôi là ủng hộ việc tự do đặt tên trừ một số tên có yếu
tố nhạy cảm chính trị.
3) Dưới góc nhìn của một nhà ngôn ngữ
và nghiên cứu văn hóa, theo PGS-TS Phạm Văn Tình, lý do nào khiến các DN rất
muốn lấy tên danh nhân đặt cho DN của mình?
4). Thưa hai ông, ngày 25/11 tới đây,
Thông tư 10/2014 “Hướng dẫn đặt tên doanh nghiệp phù hợp với truyền thống lịch
sử, văn hóa đạo đức, thuần phong, mỹ tục của dân tộc” do Bộ VHTT&DL ban
hành sẽ chính thức có hiệu lực, trong đó có quy định “cấm dùng tên danh nhân
đặt cho doanh nghiệp”. Suy nghĩ của hai ông về quy định này trong thông tư?
Trả lời:
Về những điều cấm trong việc đặt tên doanh nghiệp được quy định tại Điều
32 Luật doanh nghiệp 2005 như sau:
- Đặt tên trùng hoặc tên gây nhầm lẫn với tên của doanh nghiệp đã đăng
ký.
- Sử dụng tên cơ quan nhà nước, đơn vị lực lượng vũ trang nhân dân, tên
của tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức chính trị xã hội -
nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp để làm toàn bộ hoặc
một phần tên riêng của doanh nghiệp, trừ trường hợp có sự chấp thuận của cơ
quan, đơn vị hoặc tổ chức đó.
- Sử dụng từ ngữ, ký hiệu vi phạm truyền thống lịch sử, văn hoá, đạo đức
và thuần phong mỹ tục của dân tộc.
Theo đó ta thấy Luật doanh nghiệp 2005 không đưa ra quy định cấm việc sử
dụng tên danh nhân để đặt tên cho doanh nghiệp. Nhưng đến Nghị định
43/2010/NĐ-CP và mới đây nhất là thông tư 10/2014/TT-BVHTTDL
ban hành ngày 1/10/2014 của Bộ Thể thao, văn hóa du lịch ta lại thấy đưa ra quy
định này, theo đó Sử dụng tên doanh nghiệp trùng tên danh nhân bị coi là vi
phạm truyền thống lịch sử của dân tộc (Điều 2 Thông tư 10/2014/TT-BVHTTDL).
Vì thế các quy định của Thông tư này có thể nói là đã gây khó khăn cho
doanh nghiệp.
Như tôi đã nói ở trên quan điểm của tôi là
ủng hộ việc tự do đặt tên trừ một số tên có yếu tố nhạy cảm chính trị. Việc đặt
tên thể hiện sự trân trọng của doanh nhân với truyền thống lịch sử với non sông
đất nước, đồng thời còn giúp quảng bá hình ảnh đất nước, các địa danh lịch sử
nổi tiếng, truyền thống lịch sử dân tộc chứ không thể nói vi phạm truyền thống
lịch sử của dân tộc như thông tư được.
Trên
thế giới, việc đặt tên theo các danh nhân vẫn được cho phép với ý nghĩa rất
tích cực đó là danh nhân là những người mẫu mực của cả dân tộc vì vậy là tấm
gương để tất cả mọi người noi theo.
5). Có ý kiến cho rằng, việc đặt tên
doanh nghiệp theo tên d
anh nhân không có lý gì để cấm, nhất
là khi có những doanh nghiệp thực sự muốn đặt tên theo danh nhân để tỏ lòng
ngưỡng mộ, noi theo. Nhưng cũng có ý kiến rằng; phải xem xét tính 2 mặt, vì nếu
doanh nghiệp làm ăn không đàng hoàng, lạm dụng thì có thể ảnh hưởng đến tên
tuổi danh nhân?. Ý kiến của hai ông (bà)?
Tôi không
đồng ý với luồng ý kiến thứ 2 cho rằng nếu doanh
nghiệp làm ăn không đàng hoàng, lạm dụng thì có thể ảnh hưởng đến tên tuổi danh
nhân? Bởi rất nhiều đường phố, trường học,
bệnh viện hiện nay… mang tên danh nhân. Giả sử, nếu trên đường phố, trường học
hay bệnh viện đó có xảy ra các vụ việc tai tiếng thì sao? Việc này cũng không
khác gì việc doanh nghiệp lấy tên danh nhân để đặt cho doanh nghiệp của mình
cả. Vậy tại sao lại cấm doanh nghiệp?
6) Có ý kiến cho rằng khi nào có văn
bản quy định những ai được coi là “danh nhân” thì Bộ mới nên chính thức ban
hành thông tư, trong đó có đính kèm danh sách những tên không được phép đặt để
hướng dẫn doanh nghiệp. Còn không thì nên thu hồi hoặc chỉnh sửa. Ý kiến của
hai ông?
Trả lời:
Muốn
luật có tính thực thi cao, áp dụng tốt vào thực tế thì luật phải cụ thể, rõ
ràng. Bởi vậy xét trong trường hợp thông tư này nếu nhất định vẫn cứ cấm doanh
nghiệp đặt tên theo tên doanh nhân, tôi thiết nghĩ cần phải lập một danh mục có
ghi đủ các tên về danh nhân, địa danh, giặc ngoại xâm, người phản quốc… cấm đặt
khi doanh nghiệp muốn đặt tên công ty sẽ lật danh sách đó ra, chỉ cần không
trùng thì có thể dùng được.
7) Theo hai ông, cơ quan quản lý nên
làm gì để vẫn đảm bảo được các giá trị về văn hóa nhưng không gây khó khăn cho
doanh nghiệp?
Nhẩm tính theo các quy định trong thông tư thì sẽ thấy tên doanh nghiệp
sẽ không được trùng với các danh nhân, các địa danh lịch sử, giặc ngoại xâm hoặc những người có tội
với đất nước, với dân tộc…Trong lịch sử, có cả hàng vạn giặc ngoại xâm vào xâm
lược nước ta, rồi hàng trăm các địa danh lịch sử, danh nhân… vậy cứ tránh hết
các tên này tôi nghĩ phải lên tới cả vạn cái tên “cấm kỵ”.
Tôi lấy ví dụ, một người sắp lập một công ty riêng và muốn đặt tên “Hồng
Hà” chẳng hạn nhưng lại lo sợ không biết cái tên này có trong danh sách giặc
ngoại xâm hoặc người phản quốc từ hàng ngàn năm trước không. Những quy định
chung chung này vô hình gây khó cho doanh nghiệp. Theo tôi, chỉ nên cấm việc
đặt tên trùng nhau theo quy định của Cục sở hữu trí tuệ thôi chứ cấm đặt tên
trùng địa danh, giặc ngoại xâm…sẽ rất khó thực hiện.
MC Thu Trang
---------------------HẾT---------------------