Trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng do hành vi vi phạm pháp luật của cá nhân từ đủ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi.

Khoản 2 điều 606 BLDS quy đinh “Người chưa thành niên dưới mười lăm tuổi gây thiệt hại mà còn cha, mẹ thì cha, mẹ phải bồi thường toàn bộ thiệt hại; nếu tài sản của cha, mẹ không đủ để bồi thường mà con chưa thành niên gây thiệt hại có tài sản riêng thì lấy tài sản đó để bồi thường phần còn thiếu, trừ trường hợp quy định tại Điều 621 của Bộ luật này.

Người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi gây thiệt hại thì phải bồi thường bằng tài sản của mình; nếu không đủ tài sản để bồi thường thì cha, mẹ phải bồi thường phần còn thiếu bằng tài sản của mình”.

    

Theo quy định trên thì người đủ 15 tuồi trở lên nếu có hành vi gây thiệt hại thì có trách nhiệm bồi thường thiệt hại cho người khác bằng tài sản của riêng mình là căn cứ vào điều kiện xã hội. Bởi vì, những người trong độ tuổi này nhận thức của họ cũng tương đối trường thành và họ đã có khẳ năng lao động và tạo ra thu nhập. Theo quy định của Bộ luật lao động Việt Nam đã được sửa đổi, bổ sung năm 2006 thì họ có quyền tham gia vào các hợp đồng lao động và có tư cách tố tụng với những tranh chấp liên quan đến quan hệ lao động đó. Bộ luật lao động quy định nhứng người đủ 15 tuổi được tham gia giao kết hợp đồng lao động trong các công ty, Hợp tác xã … với nhứng công việc phù hợp với nhận thức và sức khỏe của người đó, được hưởng các khoản tiền lương, tiền thưởng, các khoản phúc lợi khác và là chủ sở hữu của khoản thu nhập hợp pháp đó.

    Cũng theo quy định của Bộ luật tố tụng dân sự Việt Nam 2004 thì người có đủ 15 tuổi đã có năng lực hành vi tố tụng dân sự nên họ có thể tự mình thực hiện quyền, nghĩa vụ tố tụng dân sự, tham gia với tư cách nguyên đơn hoặc bị đơn dân sự trước Tòa án. Quy định này trái ngược với quy định đối với người chưa thành niên dưới 15 tuổi, người mất năng lực hành vi dân sự vì cha mẹ người gây thiệt hại mới là người có tư cách là bị đơn dân sự trước Tòa. Theo quy định tại đoạn 2 Khoản 2 Điều 606 BLDS năm 2005 thì người từ đủ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi gây thiệt hại là chủ thể có trách nhiệm bồi thường nên họ có tư cách là bị đơn dân sự còn cha mẹ của họ chỉ là người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan (Mục I Phần 3.1 Nghị quyết 03 của Hội đồng thẩm phán Toàn án nhân dân Tối cao ngày 08/07/2006 hướng dẫn áp dụng một số quy định của BLDS 2005 về bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng). Tuy nhiên pháp luật cũng quy định trách nhiệm bồi thường thiệt hại bằng tài sản của cha, mẹ thay cho con gây thiệt hại trong trường hợp con không có tài sản hoặc không đủ tài sản để bồi thường.

    Ngoài ra, việc xác định trách nhiệm bồi thường thuộc về ai là tính đến thời điểm người con gây thiệt hại đáng ở mức tuổi nào mà không căn cứ vào thời điểm Tòa án giải quyết tranh chấp.

Ví dụ:  Ngày 21/11/2013, sau giờ học tại trường trung học cơ sở Tân Triều về, em Ngân 14 tuổi đã dắt xe máy của bố để đi ra đường làng. Do chưa đến tuổi được phép đi xe máy, lại đi ngược chiều, Ngân giật mình khi bà Hiền đi từ trong ngõ ra, tay lái chưa vững nên Ngân đã đi loạng choạng và đâm vào bà Hiền, làm chiếc xe máy của bà Hiền bị hư hỏng nặng. Thiệt hại sửa chữa chiếc xe máy của bà Hiền hết 2 triệu đồng. Theo quy định tại đoạn 1 Khoản 2 Điều 606 BLDS thì Ngân là người dưới 15 tuổi gây thiệt hại nên trách nhiệm bồi thường thiệt hại số tiền 2 triệu đồng cho bà Hiền thuộc về bố mẹ Ngân. Nhưng đã hơn 1 năm, nhiều lần bà bà Hiền đến yêu cầu bố mẹ Ngân hoàn trả số tiền nhưng bố mẹ Ngân đều trốn tránh trách nhiệm. Ngày 1/2/2015, bà Hiền đã quyết định gửi đơn đến Tòa án dân sự để yêu cầu bố mẹ Ngân thực hiện nghĩa vụ bồi thường. Tại thời điểm Tòa án thụ lý và xét xử vụ án này thì Ngân đã bước sang tuổi 16, nếu theo quy định của đoạn 2 Khoản 2 Điều 606 BLDS thì Ngân sẽ có tư cách bị đơn và có trách nhiệm bồi thường thiệt hại cho bà Hiền còn bố mẹ Ngân chỉ là người có quyền và nghãi vụ liên quan. Như vậy, tư cách chủ thể có trách nhiệm bồi thường đã thay đổi hoàn toàn trong một vụ án. Cách hiểu như vậy là không chính xác với tinh thần của Luật định, việc xác định trách nhiệm bồi thường này thuộc về ai là tính theo thời điểm người con gây ra thiệt hại đang ở mức tuổi mà không căn cứ vào thời điểm Tòa án giải quyết tranh chấp. Vì vậy, tại thời điểm Ngân có hành vi trái pháp luật gây thiệt hại, Ngân dưới 15 tuổi nên trách nhiệm bồi thường thiệt hại cho bà Hiền thuộc về bố mẹ của Ngân.

    BLDS 2005 quy định cho người chưa thành niên được quyền có người giám hộ đương nhiên hoặc giám hộ cử. Vì vậy, người đủ 25 tuổi và dưới 18 tuổi cũng có thể có  người giám hộ nếu họ thuộc một trong các trường hợp quy định tại điểm a khoản 2 điều 58 BLDS. Trong trường hợp họ có người giám hộ thì theo quy định tại khoản 3 Điều 606 BLDS thì khi người được giám hộ gây thiệt hại thì người giám hộ được quyền dung tài sản của người được giám hộ để bồi thường thiệt hại. Trong trường hợp người được giám hộ không đủ tài sản đển bồi thường thì người giám hộ có trách nhiệm bồi thường thiệt hại nếu có lỗi trong việc thực hiện nghĩa vụ của mình mà để người giám hộ gây thiệt hại cho người khác. 

Mời bạn đánh giá bài viết này!

Có thể bạn quan tâm?

Địa chỉ chi nhánh: Số 26 Đoàn Thị Liên, phường Phú Lợi, TP. Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương
PNV – Địa chỉ: VP 6, Linh Đàm, Hoàng Liệt, Hoàng Mai, Hà Nội
Email: luathongthai38@gmail.com
Hotline: 0976.933.335
Đơn vị liên kết:
- Viện Kinh tế Công nghệ Việt nam
- Công ty TNHH Thương mại và Dịch vụ Xuất Nhập khẩu HILAP