Cần trao quyền rộng rãi cho người dân quay phim, ghi hình để thực thi giám sát.
UBND TP Hà Nội vừa ban hành nội
quy của Trụ sở tiếp công dân thành phố, trong đó có quy định "không quay
phim, chụp ảnh, ghi âm khi chưa có sự đồng ý của người tiếp công dân".
Có thể nói việc ban hành này là
không đúng thẩm quyền. Đây là quy định có tính chất mới chứ không phải là hướng
dẫn làm rõ những quy định trong luật đã có. Luật tiếp công dân không có quy định
này.
Mặt khác, thẩm quyền ban hành các
quy định mà người dân có nghĩa vụ phải tuân theo là Quốc hội. Cơ quan hành
chính cấp địa phương không có thẩm quyền ban hành các quy định thuộc loại này.
Có ý kiến cho rằng cán bộ tiếp
dân cũng là công dân do vậy cần tôn trọng quyền cá nhân riêng tư, tránh ảnh hưởng
đến đời sống gia đình. Nói vậy là sai vì đang trong môi trường tiếp dân thì đây
là phạm vi thuộc về hoạt động công vụ, mà cán bộ công chức khi đang làm chức
trách phận sự thì chịu sự giám sát của công dân.
Tư vấn pháp luật miễn phí 1900.6248 (Nguồn: Internet)
Hiến pháp năm 2013 tại Điều 8 đã
quy định rõ: Các cơ quan nhà nước, cán bộ, công chức, viên chức phải tôn trọng
Nhân dân, tận tụy phục vụ Nhân dân, liên hệ chặt chẽ với Nhân dân, lắng nghe ý
kiến và chịu sự giám sát của Nhân dân; kiên quyết đấu tranh chống tham nhũng,
lãng phí và mọi biểu hiện quan liêu, hách dịch, cửa quyền.
Theo quy định đó của Hiến pháp,
người dân được quyền giám sát. Và để kiên quyết chống mọi biểu hiện quan liêu,
hách dịch, cửa quyền (mà việc ban hành quy định này là một biểu hiện) thì phải
để người dân được quyền quay phim hoạt động tiếp dân.
Có ý kiến lý giải quy định này được
ban hành do đã xảy ra một số vụ người dân quay phim có tính chất gây sự, “chọc
tức” cán bộ tiếp dân và đăng lên mạng gây ảnh hưởng xấu. Nhưng đây chỉ là số ít
và có thể xử phạt hoặc khởi kiện hành vi này. Không thể lấy một vài sự vụ làm
sai để cản trở quyền của toàn dân.
Các cơ quan nhà nước cần có nhận
thức khiêm tốn đặt mình ở vị trí ngang hàng hoặc dưới những người chủ công dân.
Khi người dân có hành xử không đúng thì có thể khởi kiện thay vì chỉ nghĩ rằng
mình là cơ quan nhà nước cao hơn nên có quyền xử phạt hoặc đưa ra quy định ngăn
cấm nếu muốn.
Về lý thuyết, việc ban hành quy định
như vậy là bộ máy hành chính tự đưa ra quy định để che chắn quyền cho lợi bản
thân mà vi phạm lợi ích của dân chúng. Trong khi một nguyên tắc trong hành
chính công vụ là cán bộ công chức là công bộc phục vụ nhân dân, người dân làm
chủ và là người đưa ra các quy định thông qua cơ quan đại diện là Quốc hội. Sẽ
là đi ngược các lý thuyết về tổ chức bộ máy hành chính khi để một cơ quan hành
chính quan liêu tự ban hành quy định buộc người dân phải tuân thủ.
Mặt khác, cần xác định xem khắp
các nơi trên cả nước việc tiếp dân đã làm đúng theo luật chưa? Người đứng đầu
đã tiếp dân theo luật chưa?
Theo quy định của Luật tiếp công
dân thì Chủ tịch UBND cấp tỉnh trực tiếp tiếp công dân ít nhất 1 ngày mỗi
tháng, còn Chủ tịch UBND cấp huyện là 2 ngày. Vậy nhưng theo Số liệu báo cáo tổng
hợp của Ủy ban dân nguyện của Quốc hội hồi tháng 11/2018, thì chủ tịch UBND cấp
tỉnh tiếp công dân định kỳ chỉ đạt tỷ lệ bình quân 48% so với quy định.
Ngoài ra, rất nhiều trường hợp chủ
tịch uỷ quyền cho cấp phó, trong khi theo luật phải trực tiếp tiếp dân. Cá biệt
có những tỉnh, chủ tịch UBND tỉnh ủy quyền toàn bộ cho cấp phó tiếp công dân suốt
12 tháng.
Cũng theo số liệu này, nhiều tỉnh
không có số liệu trong báo cáo mà Hà Nội là một trong số đó, có những tỉnh tỷ lệ
tiếp dân của chủ tịch so với quy định là… 0%. Tại các kỳ họp Quốc hội, nhiều đại
biểu đã đưa ra giải pháp tăng cường thanh tra kiểm tra giám sát để chấn chỉnh
tình trạng lười tiếp công dân.
Chưa kể hiện nay nhiều nơi còn có
hiện tượng cán bộ tiếp dân cư xử chưa đúng mực, quan liêu hách dịch cửa quyền,
đến muộn về sớm, lớn tiếng quát tháo hay giải thích hời hợt cho người dân.
Vì tất cả những lẽ đó, cần trao
quyền rộng rãi cho người dân được quay phim ghi hình để giám sát. Việc UBND TP
Hà Nội đưa ra quy định như đã đề cập ban đầu thực chất là một hình thức cản trở
người dân thực hiện quyền giám sát đối với hoạt động công vụ, đi ngược lại xu
hướng minh bạch hóa dịch vụ công, có nguy cơ bào mòn quyền công dân.
Nguồn: VietNamNet