Vai trò kiểm soát các khoản chi ngân sách nhà nước của kho bạc nhà nước.

Kho bạc nhà nước là cơ quan chuyên môn trực thuộc Bộ tài chính, được hình thành để thực hiện chức năng tham mưu giúp bộ trưởng bộ tài chính quản lý nhà nước về quỹ ngân sách nhà nước, các quỹ tài chính nhà nước và các quỹ khác của nhà nước được giao quản lý; quản lý ngân quỹ; tổng kế toán nhà nước; thực hiện việc huy động vốn cho ngân sách nhà nước và cho đầu tư phát triển thông qua các hình thức phát hành trái phiếu chính phủ theo quy định của pháp luật. Điều 56 Luật ngân sách nhà nước năm 2002 quy định: “Căn cứ vào dự toán ngân sách nhà nước được giao và yêu cầu thực hiện nhiệm vụ, thủ trưởng đơn vị sử dụng ngân sách quyết định chi gửi cho Kho bạc nhà nước. Kho bạc nhà nước kiểm tra tính hợp pháp của các tài liệu cần thiết theo quy định của pháp luật và thực hiện chi ngân sách khi có đủ các điều kiện quy định tại khoản 2 Điều 5 của Luật này theo phương thức thanh toán trực tiếp. Bộ trưởng Bộ Tài chính hướng dẫn cụ thể phương thức thanh toán này phù hợp với điều kiện thực tế”.

 Theo quy định trên thì Kho bạc nhà nước có trách nhiệm kiểm soát các hồ sơ, chứng từ chi; phối hợp với các cơ quan hữu quan kiểm tra tình hình sử dụng ngân sách nhà nước và xác nhận số thực chi ngân sách nhà nước qua kho bạc nhà nước của các đơn vị sử dụng ngân sách. Do đó, vai trò kiểm soát chi ngân sách nhà nước của Kho bạc nhà nước được thể hiện rõ nét thông qua việc kho bạc kiểm tra hồ sơ chi của đơn vị sử dụng kinh phí ngân sách nhà nước, cụ thể:

KBNN chủ động bố trí vốn để chi trả đầy đủ và kịp thời cho các cơ quan, đơn vị sử dụng ngân sách theo lệnh của cơ quan tài chính, hoặc theo yêu cầu rút dự toán ngân sách của đơn vị sử dụng ngân sách trên cơ sở dự toán ngân sách đã được duyệt, đồng thời thông báo và phân phối dự toán ngân sách cho các đơn vị cơ quan. Để thực hiện việc cấp phát, thanh toán kinh phí một cách kịp thời, KBNN còn thường xuyên phải cải tiến quy trình cấp phát, thanh toán như mở rộng hình thức thanh toán lien kho bạc trong nội bộ hệ thống, cải tiến chế độ kế toán, ứng dụng tin học vào quản lý các nhiệm vụ…Từng bước thực hiện cấp phát, thanh toán trực tiếp cho đơn vị sử dụng ngân sách hoặc người cung cấp hang hóa dịch vụ theo tính chất của từng khoản chi NSNN. Trên cơ sở đó, KBNN thực hiện kiểm tra và hạch toán các khoản chi của NSNN theo đúng chương, loại, khoản, hạng, mục, tiểu mục của mục lục NSNN; đồng thời cung cấp đầy đủ và chính xác các thông tin cần thiết, phục vụ các công tác chỉ đạo và điều hành của cơ quan tài chính và chính quyền các cấp. Ngoài ra KBNN không chỉ có nhiệm vụ xuất nhập công quỹ mà còn cả trách nhiệm về tính hợp pháp, hợp lệ của việc xuất tiền. Vì vậy, KBNN phải kiểm tra việc sử dụng ngân sách cấp cho các đơn vị, tổ chức kinh tế, bảo đảm đúng mục đích, đúng chế độ định mức chi tiêu của Nhà nước. Công việc kiểm tra đó được KBNN thực hiện thông qua việc xem xét hồ sơ, tài liệu chi NSNN trên các phương diện như dự toán ngân sách nhà nước được duyệt, thẩm quyền chuẩn chi, chế độ, định mức chi tiêu của nhà nước. Trong quá trình kiểm tra, nếu phát hiện thấy các cơ quan, đơn vị, tổ chức kinh tế sử dụng không đúng mục đích, không đúng chế độ, chính sách của nhà nước, KBNN từ chối cấp phát thanh toán. Như vậy, trong quá trình quản lý và điều hành ngân sách nhà nước, KBNN không thụ động thực hiện theo lệnh của cơ quan tài chính hoặc đơn vị sử dụng ngân sách một cách đơn thuần. KBNN hoạt động có tính chất độc lập tương đối theo cơ chế tác động trở lại đối với các cơ quan đơn vị này. Thông qua đó KBNN có thể đảm bảo tính chặt chẽ trong quá trình sử dụng công quỹ nhà nước, đặc biệt trong khâu mua sắm, xây dựng, sửa chữa…chính vì vậy, việc này không những đã hạn chế được tình trạng lãng phí, thất thoát, tiêu cực mà còn đảm bảo cho việc sử dụng kinh phí NSNN đúng mục đích, hợp pháp, tiết kiệm, có hiệu quả.

Thông qua công tác cấp phát, thanh toán các khoản chi của NSNN, KBNN còn tiến hành tổng hợp, phân tích đánh giá tình hình chi NSNN qua KBNN theo từng địa bàn, từng cấp ngân sách và khoản chi chủ yếu. Từ đó rút ra những nhận xét, đánh giá về nhưng kết quả đã đạt được, những hạn chế tồn tại và nguyên nhân; từ đó cùng các cơ quan hữu quan phối hợp nghiên cứu nhằm cải tiến và hoàn thiện cơ chế cấp phát, thanh toán và kiểm soát chi NSNN qua KBNN.

  Như vậy, KBNN là “trạm kiểm soát cuối cùng” được nhà nước giao nhiệm vụ kiểm soát trước khi đồng vốn của nhà nước rời khỏi quỹ ngân sách nhà nước. Ngoài ra KBNN còn kiểm tra, kiểm soát các yếu tố hạch toán, bảo đảm thưc hiện đúng mục lục ngân sách nhà nước; kiểm tra dấu, chữ ký của người quyết định chi, của kế toán trưởng, bảo đảm khớp với mẫu dấu, chữ ký đã đăng ký tại kho bạc nhà nước. Hoạt động kiểm soát các khoản chi ngân sách của KBNN được tiến hành ở ba bước đó là: Kiểm soát trước khi chi, kiểm soát trong khi chi và kiểm soát sau khi chi. Mặc dù, kiểm soát chi ngân sách nhà nước là nhiệm vụ chung của các ngàng, các cấp, các đơn vị nhưng đối với KBNN, đây là nhiệm vụ quan trọng vì KBNN quản lý tài khoản hạn mức của các đơn vị dự toán ngân sách đồng thời KBNN cũng là cơ qun trực tiếp cấp phát, thanh toán mọi khoản chi ngân sách nhà nước. 

Đỗ Chinh

Mời bạn đánh giá bài viết này!

Có thể bạn quan tâm?

Địa chỉ chi nhánh: Số 26 Đoàn Thị Liên, phường Phú Lợi, TP. Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương
PNV – Địa chỉ: VP 6, Linh Đàm, Hoàng Liệt, Hoàng Mai, Hà Nội
Email: luathongthai38@gmail.com
Hotline: 0976.933.335
Đơn vị liên kết:
- Viện Kinh tế Công nghệ Việt nam
- Công ty TNHH Thương mại và Dịch vụ Xuất Nhập khẩu HILAP