Thực tiễn thực hiện pháp luật về thẩm quyền sơ thẩm dân sự giữa các tòa án.

  Thực tiễn thực hiện các quy định về thẩm quyền sơ thẩm dân sự giữa Tòa án các cấp.

- Quy định về một số những yêu cầu về kinh doanh, thương mại, lao động thuộc thẩm quyền của Tòa cấp tỉnh là chưa thực sự phù hợp với thực tế Có những tranh chấp về dân sự, kinh doanh, thương mại, lao động… là những vụ án có nhiều khó khăn, phức tạp lại thuộc thẩm quyền của Tòa cấp huyện. Ngược lại, một số những yêu cầu về kinh doanh, thương mại, lao động lại thuộc thẩm quyền của Tòa cấp tỉnh.

- Một số quy định về không thay đổi thẩm quyền của Tòa án là chưa thực sự hợp lý Có nhiều trường hợp sau khi thụ lý Tòa án mới xác định được vụ án cần phải ủy thác tư pháp cho cơ quan Lãnh sự hoặc cho Tòa án nước ngoài thì theo quy định tại Điều 412 của Bộ luật tố tụng dân sự, Tòa án nhân dân cấp huyện đã thụ lý tiếp tục giải quyết vụ việc dân sự đó. Quy định trên dẫn tới bất hợp lý là trên thực tế những vụ việc có cùng bản chất là cần phải ủy thác cho cơ quan Lãnh sự, cho Tòa án nước ngoài nhưng thời điểm phát hiện ra sự việc cần phải ủy thác tư pháp lại có ý nghĩa quyết định vụ việc sẽ thuộc thẩm quyền sơ thẩm của Tòa án cấp tỉnh hay cấp huyện.

- Sự thiếu cụ thể trong việc quy định các tiêu chí về vụ việc mà Tòa án cấp tỉnh có thể lấy lên để giải quyết dẫn tới sự tùy tiện trong áp dụng Theo quy định tại khoản 2 Điều 34 Bộ luật tố tụng dân sự thì Tòa án cấp tỉnh có quyền lấy những vụ việc thuộc thẩm quyền sơ thẩm của Tòa án cấp huyện lên để giải quyết. Các văn bản hướng dẫn áp dụng Bộ luật tố tụng dân sự không có hướng dẫn là những trường hợp nào Tòa án cấp tỉnh được quyền lấy vụ việc của Tòa án cấp huyện lên để giải quyết.

Thực tiễn thực hiện các quy định về phân định thẩm quyền sơ thẩm dân sự giữa các Tòa án cùng cấp

- Sự thiếu rõ ràng trong quy định về thẩm quyền của Tòa án theo nơi bị đơn cư trú, làm việc Bộ luật tố tụng dân sự quy định nếu bị đơn là cá nhân thì Tòa án có thẩm quyền giải quyết là Tòa án nơi bị đơn cư trú, làm việc. Có trường hợp nguyên đơn khởi kiện tại Tòa án nơi làm việc của bị đơn chứ không khởi kiện tại Tòa án nơi bị đơn cư trú và bị đơn không đồng ý theo kiện tại Tòa án này. Quy định trên cần được giải thích theo hướng nếu bị đơn cư trú một nơi nhưng làm việc một nơi thì Tòa án có thẩm quyền là Tòa án nơi bị đơn cư trú. Trong trường hợp không thể xác định được nơi cư trú của bị đơn thì Tòa án nơi bị đơn làm việc có thẩm quyền giải quyết.

- Vướng mắc trong việc xác định thẩm quyền của Tòa án trong trường hợp tranh chấp về tài sản là bất động sản Theo điểm c Khoản 1 Điều 35 Bộ luật tố tụng dân sự thì Tòa án nơi có bất động sản có thẩm quyền giải quyết những tranh chấp về bất động sản. Quy định này được xây dựng dựa trên quan niệm là Tòa án nơi có bất động sản là Tòa án có điều kiện tốt nhất cho việc giải quyết tranh chấp. Vấn đề đặt ra cần phải làm rõ như thế nào là tranh chấp về bất động sản để xác định Tòa án có thẩm quyền. Trong những văn bản hướng dẫn thi hành Bộ luật tố tụng dân sự cần có hướng dẫn rõ về vấn đề này.

- Vướng mắc trong việc xác định thứ tự ưu tiên của các tiêu chí khi xác định thẩm quyền của Tòa án Trên thực tế có những trường hợp tranh chấp về bất động sản nhưng các bên lại thỏa thuận lựa chọn Tòa án nơi nguyên đơn cư trú giải quyết (điểm b khoản 1 Điều 35 của Bộ luật tố tụng dân sự). Vậy trong trường hợp này thì Tòa án nơi có bất động sản có thẩm quyền giải quyết theo quy định tại điểm c khoản 1 Điều 35 Bộ luật tố tụng dân sự hay Tòa án nơi nguyên đơn cư trú theo thỏa thuận với bị đơn sẽ có thẩm quyền giải quyết (điểm b khoản 1 Điều 35 Bộ luật tố tụng dân sự). Dựa trên cơ sở lý luận được phân tích tại Chương 1 của luận văn thì cần phải giải thích luật pháp theo hướng căn cứ vào quy định tại điểm c khoản 1 Điều 35 của Bộ luật tố tụng dân sự thì chỉ có Tòa án nơi có bất động sản mới có thẩm quyền giải quyết tranh chấp về bất động sản. Quy định tại điểm a, b khoản 1 Điều 35 Bộ luật tố tụng dân sự không áp dụng trong trường hợp tranh chấp về bất động sản.

- Vướng mắc trong việc xác định thẩm quyền trong trường hợp tranh chấp về quan hệ về tài sản, bao gồm cả động sản và bất động sản Đối với những vụ việc chỉ có một quan hệ pháp luật tranh chấp là quan hệ về tài sản, trong

đó bao gồm cả động sản và bất động sản (ví dụ: tranh chấp về chia tài sản chung của vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân còn tồn tại, yêu cầu chia di sản thừa kế…) thì Tòa án nào sẽ có thẩm quyền giải quyết.

- Quy định về phạm vi các Tòa án mà đương sự có quyền thỏa thuận lựa chọn còn hạn chế Bộ luật tố tụng dân sự năm 2004 và được sửa đổi năm 2011 chỉ hạn chế quyền của đương sự trong việc thỏa thuận về Tòa án có thẩm quyền giải quyết trong phạm vi các Tòa án nơi cư trú, làm việc, hoặc có trụ sở của nguyên đơn mà chưa quy định mở rộng quyền thỏa thuận này đối với các Tòa án khác như Tòa án nơi các bên thực hiện hợp đồng, nơi một bên có chi nhánh, nơi có tài sản… So với các quy định của pháp luật tố tụng dân sự của các nước trên thế giới thì quy định của pháp luật Việt Nam chưa thực sự tạo điều kiện thuận lợi cho các đương sự.

- Về vấn đề xác định thẩm quyền giải quyết yêu cầu hủy kết hôn trái pháp luật theo Điều 35, 36 của Bộ luật tố tụng dân sự Việc áp dụng quy định tại Điều 35, 36 Bộ luật tố tụng dân sự về vấn đề này có nhiều điểm vướng mắc, yêu cầu đặt ra là các cơ quan có thẩm quyền cần có hướng dẫn rõ ràng, cụ thể hơn về cách xác định thẩm quyền theo Điều 35 và Điều 36 Bộ luật tố tụng dân sự.

- Quy định về thẩm quyền theo lãnh thổ của Tòa án đối với các yêu cầu liên quan tới hoạt động của Trọng tài thương mại Việt Nam còn thiếu cụ thể Vấn đề thẩm quyền sơ thẩm dân sự của Tòa án theo lãnh thổ đối với những việc liên quan đến hoạt động của Trọng tài thương mại không được quy định cụ thể trong Bộ luật tố tụng dân sự mà thực hiện thông qua sự dẫn chiếu tới quy định của Luật Trọng tài thương mại Việt Nam. Việc dẫn chiếu này không thuận lợi cho đương sự và Tòa án trong việc tìm hiểu và áp dụng pháp luật.

Đỗ Chinh

Mời bạn đánh giá bài viết này!

Có thể bạn quan tâm?

Địa chỉ chi nhánh: Số 26 Đoàn Thị Liên, phường Phú Lợi, TP. Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương
PNV – Địa chỉ: VP 6, Linh Đàm, Hoàng Liệt, Hoàng Mai, Hà Nội
Email: luathongthai38@gmail.com
Hotline: 0976.933.335
Đơn vị liên kết:
- Viện Kinh tế Công nghệ Việt nam
- Công ty TNHH Thương mại và Dịch vụ Xuất Nhập khẩu HILAP