Quyền riêng tư cá nhân của con người đã được ghi nhận trong rất nhiều văn kiện pháp lý trên thế giới như: UDHR, ICCPR, AHRD, ... Ví dụ trong pháp luật Hoa Kỳ: “Tự do tôn giáo; bất khả xâm phạm về nhà ở của cá nhân chống lại sự tùy tiện của quân đội; quyền riêng tư của cá nhân, nhà cửa, giấy tờ và tài sản; quyền con người liên quan đến tư pháp hình sự…” Việt Nam cũng đang trong quá trình hội nhập, hòa nhịp với xu hướng của thế giới như việc tham gia vào APEC với vai trò là thành viên. Thế nhưng sau sự thay đổi lớn về địa giới hành chính ngày 1/7/2025, kéo theo là một loạt những thông tư nghị định, những quy định mới được ban hành, trong đó việc công an xã được quyền đột xuất thực hiện kiểm tra nơi cư trú đang đặt một dấu hỏi lớn trong cộng đồng dân cư “liệu điều đó có được coi là xâm phạm đến quyền riêng tư cá nhân của công dân hay không?” Hãy cùng Luật Hồng Thái tìm hiểu!
Thông tư
53/2025/TT-BCA sửa đổi Thông tư
55/2021/TT-BCA hướng dẫn Luật Cư trú
2020 được ký ban hành ngày 1/7/2025. Điều đáng chú ý tại Điều 1 Thông tư 53/2025/TT-BCA đã sửa đổi,
bổ sung Điều 24 Thông tư 55/2021/TT-BCA
quy định về các quyền, trách nhiệm của công an xã, cụ thể như sau:
Điều 24. Trách nhiệm
của công an xã
1. Thực hiện các trách
nhiệm được quy định tại Điều 33 Luật Cư
trú.
2. Thu thập, cập nhật
chinh sửa thông tin về công dân vào Cơ sở dữ liệu về
cư trú, Cơ sở dữ liệu
quốc gia về dân cư theo thẩm quyền;
3. Phối hợp với cơ
quan, tổ chức, cá nhân trực tiếp quản lý phương tiện đường
bộ, đường sắt, đường
thuỷ nội địa kinh doanh địch vụ vận tải hành khách trên địa
bàn quản lý để rà
soát, thống kê tình trạng cư trú của người điều khiển và nhân viên
trên các phương tiện
này để phục vụ công tác quản lý cư trú, phòng ngừa tội phạm.
4. Thực hiện các việc
khác về quản lý cư trú theo quy định của Công an cấp trên.
5. Định kỳ, đột xuất
thực hiện kiểm tra cư trú.
6. Bỏ cụm từ trực thuộc
Trung ương" tại Điều 9, Điều 22 và
Điều 27.
7. Bãi bỏ Điều 23
Ngoài ra, theo Điều
33 Luật Cư trú 2020, công an
xã có trách nhiệm:
1. Niêm yết công khai thủ tục hành chính; hướng
dẫn cơ quan, tổ chức, cá nhân, hộ gia đình thực hiện các quy định của pháp luật
về cư trú; công khai địa điểm, số điện thoại hoặc cách thức khác để tiếp nhận
thông báo lưu trú, khai báo tạm vắng.
2. Cập nhật thông tin về cư trú của công dân
vào Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, Cơ sở dữ liệu về cư trú.
3. Xác nhận thông tin về cư trú, thông báo về kết
quả thực hiện các thủ tục đăng ký thường trú, đăng ký tạm trú, gia hạn tạm trú,
khai báo thông tin, điều chỉnh thông tin về cư trú, tách hộ, khai báo tạm vắng
dưới hình thức văn bản, tin nhắn điện tử hoặc hình thức khác theo quy định của
Bộ trưởng Bộ Công an
4. Quản lý, lưu trữ hồ sơ, giấy tờ, tài liệu về
đăng ký, quản lý cư trú và bảo mật thông tin về đăng ký cư trú của công dân.
5. Giải quyết kiến nghị, khiếu nại, tố cáo của
công dân liên quan đến cư trú, quản lý cư trú theo thẩm quyền.
Như vậy, theo quy định hiện hành công an xã có thẩm quyền được
tiến hành kiểm tra đột xuất nơi cư trú của công dân. Vậy quy định mới nêu trên
mang lại lợi ích gì? Hay trái lại nó đang xâm phạm đến quyền riêng tư cá nhân
mà Việt Nam cũng như thế giới đang ra sức bản vệ? Câu hỏi trên đặt ra yêu cầu về
sự cân bằng giữa quyền quản lý nhà nước và quyền riêng tư của công dân.
Theo Điều
22 Luật Hiến pháp 2013:
1. Công dân có quyền
có nơi ở hợp pháp.
2. Mọi người có quyền
bất khả xâm phạm về chỗ ở. Không ai được tự ý vào chỗ ở của người khác nếu
không được người đó đồng ý.
3. Việc khám xét chỗ ở
do luật định.
Vậy là theo quy định của luật pháp Việt Nam việc công an xã
đột xuất thực hiện kiểm tra nơi cư trú sẽ không được coi là xâm phạm đến quyền
riêng tư của công an nếu đáp ứng một trong các điều kiện sau:
-
Phát hiện dấu hiệu vi phạm rõ ràng như: che giấu
tội phạm, tổ chức những hoạt động trái phép, ...
-
Cơ quan thực hiện kiểm tra là đúng thẩm quyền:
Công an xã
-
Thực hiện kiểm tra theo đúng quy trình, có ghi lại
biên bản và thông báo kết quả.
Để tránh tình trạng bị lạm quyền mà xâm phạm đến quyền lợi của
bản thân, trước khi cho kiểm tra, khám xét nhà ở của bạn, bạn có thể yêu cầu cơ
quan tiến hành khám xét xuất trình giấy tờ, thẻ ngành, có thể ghi âm ghi hình lại
quá trình khám xét và có thể khiếu nại lên cơ quan cấp trên nếu phát hiện có
sai phạm.
Nếu bạn
gặp khó khăn trong các vấn đề pháp lý liên quan đến tổ chức họp hội đồng thành
viên, quyết định kinh doanh hay tranh chấp nội bộ, Công ty Luật TNHH Quốc tế Hồng Thái và Đồng nghiệp luôn sẵn sàng hỗ
trợ. Với đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm, chúng tôi cam kết mang lại những giải
pháp pháp lý hiệu quả nhất. Liên hệ ngay 0976933335 - 0982033335 hoặc qua E-mail: luathongthai@gmail.com để được hỗ trợ nhanh nhất.
Trụ sở
chính: LK9-38 Tổng cục 5, phường Định Công, Hà Nội (cuối đường Chiến Thắng,
Thanh Xuân).
Bạn cũng
có thể tham khảo thêm thông tin các dịch vụ tư vấn của chúng tôi:
- Dịch vụ
Luật sư lĩnh vực dân sự - 0976.933.335
- Dịch vụ
Luật sư lĩnh vực Hình sự - 0982.033.335
- Dịch vụ
pháp lý lĩnh vực Đất đai - 0976.933.335
- Dịch vụ
tư vấn nhân sự và quản lý lao động - 0988.587.987
- Dịch vụ
pháp lý lĩnh vực Doanh Nghiệp -
0962.893.900
- Dịch vụ
Luật sư lĩnh vực Hôn nhân và gia đình - 0976.933.335