Án lệ số được Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao thông qua ngày 25 tháng 11 năm 2021 và được công bố theo Quyết định số 594/QĐ-CA ngày 31 tháng 12 năm 2021 của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao.
Nguồn
án lệ:
Quyết định
giám đốc thẩm số 12/2020/HS-GĐT ngày 07/8/2020 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án
nhân dân tối cao về vụ án “Dâm ô đối với trẻ em” đối với bị cáo Đinh Quang D.
Vị trí nội dung án lệ:
Đoạn 3 và
đoạn 4 phần “Nhận định của Tòa án”.
Khái quát nội dung án lệ:
- Tình huống án lệ:
Bị cáo là
giáo viên nơi bị hại là trẻ em theo học, không trực tiếp giảng dạy bị hại, có
hành vi dâm ô đối với bị hại.
- Giải pháp pháp lý:
Trường hợp
này, Tòa án phải xác định bị cáo phạm tội “Dâm ô đối với trẻ em” theo điểm c
khoản 2 Điều 116 Bộ luật Hình sự năm 1999 với tình tiết định khung hình phạt
“Đối với trẻ em mà người phạm tội có trách nhiệm giáo dục” (tương ứng điểm d
khoản 2 Điều 146 Bộ luật Hình sự năm 2015 về tội “Dâm ô đối với người dưới 16
tuổi” với tình tiết định khung hình phạt “Đối với người mà người phạm tội có
trách nhiệm giáo dục”).
Quy định của pháp luật liên quan đến
án lệ:
- Điểm c
khoản 2 Điều 116 Bộ luật Hình sự năm 1999 về tội “Dâm ô đối với trẻ em” (tương
ứng với khoản 1, điểm d khoản 2 Điều 146 Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ
sung năm 2017 về tội “Dâm ô đối với người dưới 16 tuổi”);
- Điểm đ,
điểm e khoản 1 Điều 31 Thông tư 12/2011/TT-BGDĐT ngày 28/3/2011 của Bộ Giáo dục
và Đào tạo ban hành Điều lệ Trường trung học cơ sở, Trường trung học phổ thông
và trường phổ thông có nhiều cấp học.
Từ khoá của án lệ:
“Giáo viên
nơi bị hại là trẻ em theo học”; “Dâm ô đối với trẻ em”; “Dâm ô đối với người
dưới 16 tuổi”; “Người phạm tội có trách nhiệm giáo dục”.
NỘI DUNG VỤ ÁN
Do quen biết
nhau từ trước, khoảng 07 giờ 30 phút ngày 02/4/2017, Nguyễn Thị T (sinh ngày
03/8/2001) là học sinh lớp 10, Trường trung học phổ thông L sử dụng điện thoại
nhắn tin cho Đinh Quang D là giáo viên của trường và hẹn xuống phòng của D
chơi.
Sau khi hẹn,
cháu T đi bộ đến phòng của D ở khu tập thể giáo viên, tại phòng ở của D, do
ngại có người đi ngang qua nên D đóng cửa rồi cầm tay cháu T xem chỉ tay. Lúc
này, D đưa tay khoác vai, ôm eo, thấy cháu T không phản ứng nên D nảy sinh ý
định muốn gần gũi với cháu T để thoả mãn nhu cầu cá nhân. D hôn cháu T, kéo
cháu T nằm xuống giường và nằm lên giường cùng cháu T rồi tiếp tục hôn, dùng
tay sờ bụng, sờ ngực, sau đó dùng tay mở khuy quần và kéo khoá quần cháu T
xuống. D đưa tay trái của mình sờ vào bộ phận sinh dục của cháu T. Cháu T không
đồng ý nên kéo tay D ra và kéo khoá quần lên. D tiếp tục kéo khoá quần của T
xuống và tụt phần phía trước quần D đang mặc xuống để lộ một phần dương vật ra
ngoài, chạm vào hông của cháu T, cháu T đẩy D ra thì quần của D tự bật lên, đẩy
dương vật vào trong quần. D tiếp tục ngồi lên đùi cháu T, dùng hai tay xoa vào
má cháu T thì cháu T đẩy D ra và đứng dậy sửa lại tóc, quần áo đòi về. D đi đến
phía sau ôm cháu T rồi mở cửa cho cháu T về. Sau đó, cháu T kể lại cho gia đình
biết chuyện bị D xâm hại tình dục. Ngày 03/4/2017, bà Trần Thị H là mẹ cháu T
tố cáo hành vi của Đinh Quang D.
Tại Kết luận
giám định pháp y số 166/TTPY ngày 07/7/2017, Trung tâm giám định pháp y tỉnh G
kết luận: Cháu Nguyễn Thị T không bị tổn hại cơ thể.
Tại Bản án
hình sự sơ thẩm số 55/2017/HSST ngày 02/10/2017, Tòa án nhân dân huyện Chư
Prông đã áp dụng khoản 1 Điều 116; điểm h, p, s khoản 1, khoản 2 Điều 46 Bộ
luật Hình sự năm 1999, xử phạt Đinh Quang D 07 tháng tù về tội “Dâm ô đối với
trẻ em”.
Ngày
02/10/2017, Đinh Quang D kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt và xin hưởng án treo.
Tại Bản án
hình sự phúc thẩm số 97/2017/HSPT ngày 29/12/2017, Tòa án nhân dân tỉnh Gia Lai
đã chấp nhận kháng cáo của bị cáo Đinh Quang D; áp dụng khoản 1, Điều 116; điểm
h, p, s khoản 1, khoản 2 Điều 46; Điều 60 Bộ luật Hình sự năm 1999; áp dụng
thêm điểm x khoản 1 Điều 51 Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa bản án hình sự sơ
thẩm, xử phạt Đinh Quang D 07 tháng tù nhưng cho hưởng án treo.
Ngày
06/4/2018, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng có Quyết định
kháng nghị giám đốc thẩm số 48/QĐ-VC2 đề nghị hủy bản án hình sự sơ thẩm và bản
án hình sự phúc thẩm vì cho rằng hành vi phạm tội của Đinh Quang D phải được
xét xử với tình tiết định khung tăng nặng “Đối với trẻ em mà người phạm tội có
trách nhiệm giáo dục” quy định tại điểm c khoản 2 Điều 116 Bộ luật Hình sự năm
1999.
Tại Quyết
định Giám đốc thẩm số 55/2018/HS-GĐT ngày 23/10/2018, Ủy ban Thẩm phán Tòa án
nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng đã giữ nguyên bản án hình sự phúc thẩm.
Tại Kháng
nghị số 13/QĐ-VKSTC-V7 ngày 23/10/2019, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối
cao quyết định: Kháng nghị Quyết định giám đốc thẩm số 55/2018/HS-GĐT ngày
23/10/2018 của Tòa án nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng và Bản án hình sự phúc thẩm
số 97/2017/HSPT ngày 29/12/2017 của Tòa án nhân dân tỉnh Gia Lai. Đề nghị Hội
đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao xét xử theo thủ tục giám đốc thẩm hủy
Bản án hình sự sơ thẩm số 55/2017/HSST ngày 02/10/2017 của Tòa án nhân dân
huyện Chư Prông, Bản án hình sự phúc thẩm số 97/2017/HSPT ngày 29/12/2017 của
Tòa án nhân dân tỉnh Gia Lai và Quyết định giám đốc thẩm số 55/2018/HS-GĐT ngày
23/10/2018 của Tòa án nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng để xét xử sơ thẩm lại theo
đúng quy định của pháp luật. Với lý do như sau:
“Tòa án nhân
dân cấp cao tại Đà Nẵng nhận định: Tình tiết “Người có trách nhiệm giáo dục”
quy định tại điểm c khoản 2 Điều 116 Bộ luật Hình sự năm 1999 được hiểu là thầy
cô giáo trực tiếp giảng dạy hoặc là giáo viên chủ nhiệm đối với người bị hại.
Trong vụ án này, bị cáo Đinh Quang D là giáo viên, cháu Nguyễn Thị T- người bị
hại là học sinh, tuy nhiên cả hai không có mối quan hệ thầy-trò trực tiếp nên
áp dụng khoản 1 Điều 116 Bộ luật Hình sự năm 1999 để xử phạt Đinh Quang D. Nhận
định và quyết định như trên của Tòa án nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng là sai lầm
nghiêm trọng trong việc áp dụng Bộ luật Hình sự, bởi vì: Đinh Quang D là giáo
viên bộ môn địa lý của Trường trung học phổ thông L, nơi cháu Nguyễn Thị T đang
là học sinh. Theo quy định tại điểm đ, e khoản 1 Điều 31 Thông tư 12/2011/TT-BGDĐT
ngày 28/3/2011 của Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành kèm theo Điều lệ trường
Trung học cơ sở, Trường trung học phổ thông và trường phổ thông có nhiều cấp
học thì nhiệm vụ của giáo viên bộ môn là phải bảo vệ quyền và lợi ích chính
đáng của học sinh, phối hợp với giáo viên chủ nhiệm, các giáo viên khác trong
việc dạy học và giáo dục học sinh. Do đó, với tư cách là giáo viên của nhà
trường, D phải có trách nhiệm giáo dục tất cả các học sinh của trường, trong đó
có cháu Nguyễn Thị T. Hành vi phạm tội của Đinh Quang D đã ảnh hưởng nghiêm
trọng đến uy tín của toàn thể giáo viên Trường trung học phổ thông L. Vì vậy,
hành vi phạm tội của Đinh Quang D phải bị khởi tố, xét xử với tình tiết định
khung “Đối với trẻ em mà người phạm tội có trách nhiệm giáo dục” quy định tại
điểm c khoản 2 Điều 116 Bộ luật Hình sự.
Tòa án nhân
dân huyện Chư Prông áp dụng khoản 1 Điều 116 Bộ luật Hình sự 1999 xử phạt Đinh
Quang D 07 tháng tù là không đúng với tính chất, mức độ nguy hiểm của hành vi
mà bị cáo đã thực hiện. Bản án phúc thẩm và Quyết định giám đốc thẩm áp dụng
thêm điểm x khoản 1 Điều 51 Bộ luật Hình sự năm 2015 đối với bị cáo D là không
đúng vì bố của bị cáo không phải là liệt sĩ; đồng thời cho bị cáo D hưởng án
treo là chưa đáp ứng yêu cầu đấu tranh đối với loại tội phạm xâm phạm tình dục
trẻ em đang diễn biến phức tạp và được dư luận xã hội đặc biệt quan tâm như
hiện nay”.
Tại phiên tòa
giám đốc thẩm, đại diện Viện kiểm sát nhân dân tối cao đề nghị Hội đồng Thẩm
phán Tòa án nhân dân tối cao chấp nhận kháng nghị của Viện trưởng Viện kiểm sát
nhân dân tối cao; hủy Bản án hình sự sơ thẩm số 55/2017/HSST ngày 02/10/2017
của Tòa án nhân dân huyện Chư Prông, Bản án hình sự phúc thẩm số 97/2017/HSPT
ngày 29/12/2017 của Tòa án nhân dân tỉnh Gia Lai và Quyết định giám đốc thẩm số
55/2018/HS-GĐT ngày 23/10/2018 của Tòa án nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng để xét
xử sơ thẩm lại theo đúng quy định của pháp luật.
NHẬN ĐỊNH CỦA TÒA ÁN
[1] Căn cứ
vào các tài liệu có trong hồ sơ vụ án thì Tòa án cấp sơ thẩm và Tòa án cấp phúc
thẩm xét xử Đinh Quang D về “Tội dâm ô đối với trẻ em” là có căn cứ, đúng pháp
luật.
[2] Về tình
tiết định khung hình phạt: Ủy ban Thẩm phán Tòa án nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng
cho rằng D không phải là thầy giáo trực tiếp dạy cháu Nguyễn Thị T nên không áp
dụng tình tiết định khung tăng nặng “Đối với trẻ em mà người phạm tội có trách
nhiệm giáo dục” quy định tại điểm c khoản 2 Điều 116 Bộ luật Hình sự năm 1999
là không đúng pháp luật.
[3] Đinh
Quang D là giáo viên dạy môn địa lý của Trường trung học phổ thông L. Ngày
26/3/2017, D xuống khu học sinh dân tộc nội trú nhờ học sinh nam chặt chuối
giúp ở phía sau khu tập thể của D, gặp T chơi ở phòng các học sinh nữ và biết T
đang học lớp 10. Từ đó D và T thường hay nhắn tin cho nhau. Ngày 02/4/2017, T
nhắn tin đến phòng D chơi và D có hành vi dâm ô đối với T. Do đó, D biết T được
khoảng 1 tuần và biết T là học sinh của Trường trung học phổ thông L.
[4] Theo quy
định tại điểm đ, e khoản 1 Điều 31 Thông tư 12/2011/TT-BGDĐT ngày 28/3/2011 của
Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành kèm theo Điều lệ trường Trung học cơ sở, Trường
trung học phổ thông và trường phổ thông có nhiều cấp học thì nhiệm vụ của giáo
viên bộ môn là phải bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của học sinh, phối hợp
với giáo viên chủ nhiệm, các giáo viên khác trong việc dạy học và giáo dục học
sinh. Do đó, với tư cách là giáo viên của nhà trường, D phải có trách nhiệm
giáo dục tất cả các học sinh của trường, trong đó có cháu Nguyễn Thị T. Do đó,
D phải bị áp dụng tình tiết định khung tăng nặng là “Đối với trẻ em mà người
phạm tội có trách nhiệm giáo dục” quy định tại điểm c khoản 2 Điều 116 Bộ luật
Hình sự năm 1999 mới đúng pháp luật.
[5] Tòa án
nhân dân huyện Chư Prông áp dụng khoản 1 Điều 116 Bộ luật Hình sự năm 1999 xử
phạt Đinh Quang D 07 tháng tù là không đúng với tính chất, mức độ nguy hiểm của
hành vi mà bị cáo đã thực hiện. Bản án phúc thẩm và Quyết định giám đốc thẩm áp
dụng thêm điểm x khoản 1 Điều 51 Bộ luật Hình sự năm 2015 đối với bị cáo D là
không đúng vì theo lý lịch cựu chiến binh thì bố của bị cáo không phải là liệt
sĩ; đồng thời cho bị cáo D hưởng án treo là chưa đáp ứng yêu cầu đấu tranh đối
với loại tội phạm xâm phạm tình dục trẻ em đang diễn biến phức tạp và được dư luận
xã hội đặc biệt quan tâm như hiện nay.
[6] Do đó,
Kháng nghị giám đốc thẩm số 13/QĐ-VKSTC-V7 ngày 23/10/2019 của Viện trưởng Viện
kiểm sát nhân dân tối cao đối với Quyết định giám đốc thẩm số 55/2018/HS-GĐT
ngày 23/10/2018 của Tòa án nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng và Bản án hình sự phúc
thẩm số 97/2017/HSPT ngày 29/12/2017 của Tòa án nhân dân tỉnh Gia Lai là cần
thiết; cần hủy Bản án hình sự sơ thẩm số 55/2017/HSST ngày 02/10/2017 của Tòa
án nhân dân huyện Chư Prông, Bản án hình sự phúc thẩm số 97/2017/HSPT ngày
29/12/2017 của Tòa án nhân dân tỉnh Gia Lai và Quyết định giám đốc thẩm số
55/2018/HS-GĐT ngày 23/10/2018 của Tòa án nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng để xét
xử sơ thẩm lại theo đúng quy định của pháp luật.
Vì các lẽ
trên,
QUYẾT ĐỊNH
Căn cứ khoản
3 Điều 388; Điều 391 và Điều 394 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015:
1. Chấp nhận
Kháng nghị giám đốc thẩm số 13/QĐ-VKSTC-V7 ngày 23/10/2019 của Viện trưởng Viện
kiểm sát nhân dân tối cao đối với Quyết định giám đốc thẩm số 55/2018/HS-GĐT
ngày 23/10/2018 của Tòa án nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng và Bản án hình sự phúc
thẩm số 97/2017/HSPT ngày 29/12/2017 của Tòa án nhân dân tỉnh Gia Lai.
2. Hủy Bản án
hình sự sơ thẩm số 55/2017/HSST ngày 02/10/2017 của Tòa án nhân dân huyện Chư
Prông, Bản án hình sự phúc thẩm số 97/2017/HSPT ngày 29/12/2017 của Tòa án nhân
dân tỉnh Gia Lai và Quyết định giám đốc thẩm số 55/2018/HS-GĐT ngày 23/10/2018
của Tòa án nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng để xét xử sơ thẩm lại theo đúng quy
định của pháp luật.
3. Chuyển hồ
sơ vụ án cho Tòa án nhân dân huyện Chư Prông, tỉnh Gia Lai để xét xử sơ thẩm
lại.
NỘI DUNG ÁN LỆ
“[3] Đinh Quang D là giáo viên dạy môn địa lý của
Trường trung học phổ thông L. Ngày 26/3/2017, D xuống khu học sinh dân tộc nội
trú nhờ học sinh nam chặt chuối giúp ở phía sau khu tập thể của D, gặp T chơi ở
phòng các học sinh nữ và biết T đang học lớp 10. Từ đó D và T thường hay nhắn
tin cho nhau. Ngày 02/4/2017, T nhắn tin đến phòng D chơi và D có hành vi dâm ô
đối với T. Do đó, D biết T được khoảng 1 tuần và biết T là học sinh của Trường
trung học phổ thông L.
[4] Theo quy định tại điểm đ, e khoản 1 Điều 31 Thông tư
12/2011/TT-BGDĐT ngày 28/3/2011 của Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành kèm theo Điều
lệ trường Trung học cơ sở, Trường trung học phổ thông và trường phổ thông có
nhiều cấp học thì nhiệm vụ của giáo viên bộ môn là phải bảo vệ quyền và lợi ích
chính đáng của học sinh, phối hợp với giáo viên chủ nhiệm, các giáo viên khác
trong việc dạy học và giáo dục học sinh. Do đó, với tư cách là giáo viên của
nhà trường, D phải có trách nhiệm giáo dục tất cả các học sinh của trường,
trong đó có cháu Nguyễn Thị T. Do đó, D phải bị áp dụng tình tiết định khung
tăng nặng là “Đối với trẻ em mà người phạm tội có trách nhiệm giáo dục” quy định
tại điểm c khoản 2 Điều 116 Bộ luật
Hình sự năm 1999 mới đúng pháp luật.
Án
lệ này do Hội đồng xét xử gồm 05 Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao đề xuất.
Trên đây là tư vấn của chúng tôi liên
quan đến vấn đề về hình sự. Hy vọng rằng sự tư vấn của chúng tôi sẽ giúp bạn
lựa chọn phương án thích hợp nhất để giải quyết những vướng mắc của bạn. Nếu
còn bất cứ thắc mắc gì liên quan đến sự việc bạn có thể liên hệ với các Luật sư
chuyên gia của Công ty Luật TNHH Quốc tế Hồng Thái và Đồng Nghiệp qua Tổng đài
tư vấn pháp luật 19006248 hoặc E-mail: luathongthai@gmail.com
Xuân Quỳnh
Trụ sở chính: LK9-38 Tổng cục 5, Tân Triều, Hà Nội
(cuối đường Chiến Thắng, Thanh Xuân).
Bạn cũng có thể tham khảo thêm thông tin
các dịch vụ tư vấn của chúng tôi:
- Dịch vụ Luật sư lĩnh vực dân sự - 0982.033.335
- Dịch vụ Luật sư lĩnh vực Hình sự - 0982.033.335
- Dịch vụ pháp lý lĩnh vực Đất đai - 0982.033.335
- Dịch vụ tư vấn nhân sự và quản lý lao động -
0982.033.335
- Dịch vụ pháp lý lĩnh vực Doanh Nghiệp - 0982.033.335
- Dịch vụ Luật sư lĩnh vực Hôn nhân và gia đình -
0982.033.335