I. Căn cứ pháp lý:
Bộ luật Hình sự
II. Nội dung tư vấn:
1. Tái phạm là gì?
Căn cứ theo quy định tại khoản 1 Điều 53 Bộ luật hình sự 2015, tái phạm nguy hiểm có thể hiểu là một trong hai trường hợp sau đây:
- Trường hợp người này đã bị kết án và chưa đủ điều kiện để được xóa án tích nhưng lại phạm tội mới và tội này được thực hiện do lỗi cố ý.
- Trường hợp người này phạm tội do lỗi vô ý chứ không phải cố ý nhưng lại là tội phạm rất nghiêm trọng hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng.
Như vậy tái phạm tức là một người chưa được xóa án tích mà lặp lại hành vi phạm tội của mình do lỗi cố ý hoặc gây ra hậu quả rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng.
Dấu hiệu để một người được coi là tái phạm :
- Trước khi phạm tội mới đã bị kết án về một tội khác nhưng trước đó chưa được xóa án tích.
- Về yếu tố lỗi: Có thể là lỗi cố ý hoặc lỗi vô ý.
- Về mức độ nghiêm trọng của hành vi phạm tội:
+ Nếu là lỗi cố ý thì không yêu cầu mức độ nghiêm trọng.
+ Nếu là lỗi vô ý thì phải là tội phạm rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng.
Ví dụ : Anh A phạm tội cướp tài sản, mức phạt là 3 năm tù. Sau khi mãn hạn tù anh A lại tiếp tục phạm tội trộm cắp tài sản và vụ án bị đưa ra truy tố theo yêu cầu của người bị hại. Như vậy trong thời gian mới mãn hạn tù, chưa được xóa án tích mà anh A đã phạm tội trộm cắp tài sản mà tội này là tội được thực hiện do lỗi cố ý vậy nên hành vi của anh A được coi là tái phạm theo quy định của Bộ luật hình sự.
2. Tái phạm nguy hiểm là gì?
Tái phạm nguy hiểm là tình tiết được quy định tại khoản 2 điều 53 Bộ luật hình sự 2015, theo đó tái phạm nguy hiểm được hiểu là:
+ Người phạm tội đã bị kết án về tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng do cố ý trước đó, đến khi phạm tội mới vẫn chưa được xóa án tích mà tội mới này cũng là tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng do cố ý;
+ Phạm tội do lỗi cố ý không cần biết ở mức độ nào nhưng trước đó người này đã có hành vi tái phạm một lần, nhiều lần mà chưa được xóa án tích.
Những hành vi được coi là tái phạm nguy hiểm:
+ Đã từng phạm tội rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng trước đó, chưa được xóa án tích.
+ Đã từng có hành vi tái phạm trước đó, nhưng cũng chưa được xóa án tích.
+ Về yếu tố lỗi: Thực hiện dưới lỗi cố ý.
+Về mức độ nghiêm trọng của tội mới phạm phải:
Hành vi mới bị truy tố cũng là tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng.
Nếu trước đó đã từng có hành vi tái phạm thì không yêu cầu mức độ nghiêm trọng của tội phạm.
Ví dụ: Năm 2001, anh H phạm tội buôn bán ma túy và bị kết án với mức phạt 17 năm tù giam, hành vi của anh H là tội phạm đặc biệt nghiêm trọng. Sau khi ra tù 1 năm, anh H bị cơ quan chức năng khởi tố về tội vận chuyển trái phép chất ma túy theo quy định tại khoản 2 Điều 250 Bộ luật Hình sự 2015 với khung hình phạt từ 7 đến 15 năm , tội phạm đặc biệt nghiêm trọng. Như vậy việc phạm tội của anh H được xem là có hành vi nguy hiểm, đây sẽ là tình tiết định khung hoặc tình tiết tăng nặng được áp dụng trong việc xác định mức hình phạt của anh H.
3. Quy định của pháp luật hình sự về tái phạm, tái phạm nguy hiểm:
Tái phạm và tái phạm nguy hiểm là một trong những tình tiết tăng nặng được quy định tại Điểm h Điều 52 Bộ luật hình sự 2015. Đối với một số tội quy định tái phạm có thể là tình tiết định khung của tội phạm, còn đối với những tội danh không quy định tái phạm, tái phạm nguy hiểm là tình tiết định khung thì đây có thể được coi là tình tiết tăng nặng để xác định mức phạt cụ thể. Do tái phạm, tái phạm nguy hiểm được coi là tình tiết tăng nặng để xác định mức phạt cụ thể. Bên cạnh đó tái phạm, tái phạm nguy hiểm cũng là tình tiết thuộc về nhân than người phạm tội, quyết định cùng một hành vi mà người này có thể có mức phạt khác với người kia.
Ở một số tội phạm, tái phạm hoặc tái phạm nguy hiểm được coi là một tình tiết định khung hay còn có thể hiểu như là tình tiết cấu thành tội phạm. Khi tình tiết tái phạm, tái phạm nguy hiểm đã là dấu hiệu định tội hoặc định khung hình phạt thì không được coi là tình tiết tăng nặng khi quyết định hình phạt nữa.
Đối với việc áp dụng tình tiết tái phạm, tái phạm nguy hiểm là tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự khi hành vi đã thỏa mãn các dấu hiệu cấu thành tội phạm thì dù có áp dụng bao nhiêu tình tiết tăng nặng cũng không làm người phải chịu tội danh nặng hơn hay định khung hình phạt nặng hơn hành vi phạm tội mà người đó đã thực hiện, tức là Tòa án chỉ được phép tăng mức phạt trong cùng một khung hình phạt.
Việc áp dụng tình tiết tái phạm, tái phạm nguy hiểm khi quyết định mức hình phạt đối với người phạm tội là một biện pháp mang tính răn đe, cảnh cáo người phạm tội khi có hành vi vi phạm pháp luật. Tuy nhiên trên thực tế, việc xác định hành vi như nào là tái phạm hay tái phạm nguy hiểm vẫn còn gặp nhiều khó khăn và gây nhiều tranh cãi trong dư luận do quy định của điều luật về hai tình tiết này vẫn chưa thực sự rõ ràng, cụ thể dẫn đến việc áp dụng pháp luật chưa có sự thống nhất, gây khó khăn cho các cơ quan tiến hành tố tụng trong quá trình giải quyết vụ án hình sự. Chính vì vậy khi áp dụng luật cần phải cân nhắc kỹ càng để tránh những tình huống sai lầm đáng tiếc diễn ra.
Nếu bạn đọc có vướng mắc vui lòng liên hệ 0976933335 - 0982033335 để được hỗ trợ nhanh nhất. Hoặc E-mail: luathongthai@gmail.com.
Trụ sở chính: LK9-38 Tổng cục 5, Tân Triều, Hà Nội (cuối đường Chiến Thắng, Thanh Xuân).
Bạn cũng có thể tham khảo thêm thông tin các dịch vụ tư vấn của chúng tôi:
- Dịch vụ Luật sư lĩnh vực dân sự - 0976.933.335
- Dịch vụ Luật sư lĩnh vực Hình sự - 0982.033.335
- Dịch vụ pháp lý lĩnh vực Đất đai - 0976.933.335
- Dịch vụ tư vấn nhân sự và quản lý lao động - 0976.933.335
- Dịch vụ pháp lý lĩnh vực Doanh Nghiệp - 0982.033.335
- Dịch vụ Luật sư lĩnh vực Hôn nhân và gia đình - 0976.933.335