Tư vấn đầu tư

Tình huống: “Một nhà đầu tư Việt Nam dự định triển khai 1 dự án xây dựng cầu nằm trên địa bàn 2 tỉnh A và B, nhằm đáp ứng nhu cầu vận chuyển hàng hóa và hành khách qua dòng sông nằm giữa địa bàn 2 tỉnh, kinh phí khoảng 2.000 tỷ đồng. Hãy tư vấn cho nhà đầu tư về hình thức đầu tư”

Hình thức đầu tư phù hợp nhất cho NĐT Việt Nam trong tình huống. 

Hình thức đầu tư liên quan đến cơ chế pháp lý điều chỉnh toàn bộ quá trình triển khai dự án, đến quyền và lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư và hiệu quả đầu tư. Do đó, để dự án có thể triển khai một cách nhanh chóng, thuận lợi, đạt hiệu quả cao thì cần lựa chọn hình thức đầu tư phù hợp. Trong tình huống trên, số lượng NĐT chỉ là một NĐT Việt Nam, kinh phí thực hiện dự kiến khoảng 2000 tỷ đồng, dự án không thuộc lĩnh vực đầu tư có điều kiện hoặc cấm đầu tư, việc lựa chọn hình thức đầu tư gián tiếp là không khả thi, do nếu lựa chọn hình thức này thì NĐT sẽ không được tham gia vào quản lí quá trình đầu tư mà cụ thể là không được tham gia quản lí quá trình xây dựng bến phà. Do đó, NĐT có thể lựa chọn một trong các hình thức đầu tư là:

• Đầu tư thành lập tổ chức kinh tế 100% vốn NĐT trong nước.

• Đầu tư theo hình thức hợp đồng BOT, BTO, BT.

* Đối với hình thức đầu tư vào tổ chức kinh tế:

Đặc trưng cơ bản của hình thức đầu tư này chính là: sau khi thành lập tổ chức kinh tế thì NĐT sở hữu vốn ban đầu chỉ đóng vai trò là người hình thành tổ chức kinh tế. Mọi hoạt động đầu tư được nhân danh chính tổ chức kinh tế mới được thành lập. Căn cứ vào tình huống thì tổ chức kinh tế có thể được thành lập dưới hình thức là: Tổ chức kinh tế 100% vốn của nhà đầu tư (100% vốn trong nước). Cụ thể, NĐT sẽ lựa chọn việc hình thành một trong số các loại hình doanh nghiệp như: Doanh nghiệp tư nhân; công ty trách nhiệm hữu hạn 1 thành viên.

* Đối với hình thức đầu tư theo hợp đồng:

Việc đầu tư vốn để kinh doanh của NĐT được tiến hành trên cơ sở hợp đồng được giao kết giữa NĐT với Nhà nước (các cơ quan nhà nước có thẩm quyền). Nhà đầu tư trực tiếp tiến hành hoạt động kinh doanh với tư cách pháp lý của mình phù hợp với nội dung thỏa thuận trong hợp đồng. Khi NĐT lựa chọn đầu tư theo hợp đồng, ngoài việc phải tuân thủ LĐT, việc giao kết, thực hiện hợp đồng còn phải phù hợp với các quy định chung về hợp đồng trong kinh doanh, thương mại. Đầu tư thông qua hợp đồng được kí giữa CQNN có thẩm quyền và NĐT gồm các hình thức như: đầu tư theo hình thức hợp đồng xây dựng – kinh doanh – chuyển giao (BOT), hợp đồng xây dựng – chuyển giao – kinh doanh (BTO), hợp đồng xây dựng – chuyển giao (BT). Theo các hợp đồng này NĐT bỏ vốn để xây dựng, kinh doanh các công trình kết cấu hạ tầng và chuyển giao cho Nhà nước theo những phương thức thanh toán, đền bù khác nhau.

Về mặt pháp lí, sự khác nhau chủ yếu giữa các hình thức đầu tư BOT, BTO và BT thể hiện ở thời điểm chuyển giao quyền sở hữu công trình gắn với quyền quản lí, vận hành, khai thác công trình của nhà đầu tư cho Nhà nước và phương thức thanh toán đền bù của Nhà nước cho nhà đầu tư. Trong hình thức BOT, sau khi xây dựng xong công trình, nhà đầu tư quản lý và kinh doanh công trình trong một thời hạn nhất định để thu hồi vốn đầu tư và có lợi nhuận hợp lý, hết thời hạn kinh doanh, nhà đầu tư chuyển giao không bồi hoàn công trình cho Nhà nước. Với hình thức BTO, sau khi xây dựng xong công trình, nhà đầu tư chuyển giao quyền sở hữu công trình cho Nhà nước, nhà đầu tư được Nhà nước dành cho quyền kinh doanh công trình trong thời hạn nhất định để thu hồi vốn đầu tư và có lợi nhuận hợp lý . Ở hình thức BT, sau khi xây dựng xong công trình, nhà đầu tư chuyển giao quyền sở hữu công trình cho Nhà nước, nhà đầu tư được Nhà nước tạo điều kiện thực hiện dự án khác để thu hồi vốn đầu tư và có lợi nhuận hợp lý.

 Hình thức đầu tư phù hợp nhất cho nhà đầu tư Việt Nam trong tình huống trên là hình thức đầu tư trực tiếp, mà cụ thể là hình thức đầu tư theo hợp đồng  BT, bởi các lý do:

 Thứ nhất, đầu tư theo hình thức BT, để thu hồi vốn NĐT thu hồi bằng nhiều hình thức như: Thu hồi vốn bằng tiền, bằng đất, bằng dự án khác (có thể hiểu như một khoản lợi khi NĐT đầu tư và thu hồi từ một hay nhiều dự án khác) hoặc cũng có thể kết hợp nhiều hình thức thu hồi vốn. 

Ở hình thức BT khi NĐT thu hồi vốn bằng tiền, theo quy định hiện hành, NĐT phải bỏ số vốn tự có tối thiểu là 15% trong tổng đầu tư của dự án, còn lại 85% là vốn vay. Sau khi công trình hoàn thành (tùy theo điều khoản của hợp đồng BT), sau khi quyết toán được phê duyệt Nhà nước phải trả tiền cho NĐT(cả vốn lẫn lãi phát sinh). Có thể nói về bản chất của nguồn vốn thì Nhà nước về cơ bản vẫn là người đi vay hoặc có trường hợp NN là người bảo lãnh cho NĐT vay tiền. Nếu nguồn tiền từ một ngân hàng Nhà nước mà không phải là một ngân hàng thương mại hoặc cổ phần thì về cơ bản vẫn là đầu tư bằng nguồn tiền của Nhà nước. 

    Ở hình thức đầu tư BT khi thỏa thuận hợp đồng thanh toán bằng dự án khác (ở đây đa số các dự án khác là bằng giá trị quyền sử dụng đất tại một dự án khác). Sau khi đầu tư dự án xong, Nhà nước trả cho NĐT bằng dự án khác (quyền sử dụng đất có giá trị tương đương tính cả vốn lẫn lãi phát sinh khi đầu tư). Theo quy định thì Nhà nước vẫn là bên đứng ra chịu mọi trách nhiệm về GPMB để bàn giao quỹ đất sạch cho NĐT. 

          Trong các hình thức thanh toán, phần giải phóng mặt bằng theo quy định toàn bộ đều do Nhà nước đảm nhận thực hiện. Đây là một phần có thể nói là khó nhất của các dự án. Nếu việc bồi thường GPMB bị ách tắc, tiến độ dự án bị kéo dài, hiệu quả dự án thấp, chi phí phát sinh do lãi xuất bị đội lên thì toàn bộ việc chi phí đó đều tính vào giá thành dự án và Nhà nước đều phải gánh chịu, kể cả khi tổng mức đầu tư bị đội lên cao.

Với bất kỳ hình thức đầu tư nào, một NĐT muốn thu được lợi nhuận thì đều đi kèm với nó là nguy cơ rủi ro, lợi nhuận càng cao thì nguy co rủi ro càng lớn và NĐT có nguy cơ phá sản nếu gặp rủi ro trong kinh doanh. Tuy nhiên với hình thức đầu tư BT thì khẳng định chắc chắn là NĐT luôn có lợi, không bao giờ gặp rủi ro.

Thứ hai, về chất lượng của công trình, theo Luật hiện hành, Nghị định 209/NĐ-CP về quản lý chất lượng công trình, các Thông tư .v.v.các dự án do Nhà nước đầu tư đều tuân thủ nguyên tắc chung và chịu sự giám sát chặt chẽ của nhiều cơ quan. Tuy nhiên, theo các quy định về quản lý chất lượng các dự án BT hiện nay, NĐT được toàn quyền trong các công việc: Lựa chọn nhà thầu tư vấn, xây lắp, giám sát và quản lý chất lượng. Cơ quan quản lý nhà nước chuyên ngành chỉ giữ vai trò rất mờ nhạt là tiếp nhận các thông báo về tiến độ, chất lượng công trình theo hợp đồng từ nhà đầu tư. Đây cũng là một điều kiện để NĐT linh hoạt và  “dễ thở” hơn.

 Thứ ba, hình thức đầu tư theo hợp đồng BT có thể giúp NĐT tiết kiệm rất nhiều thời gian, công sức cũng như tài chính trong việc thành lập pháp nhân mới cũng như chi phí vận hành doanh nghiệp sau khi nó được thành lập, khi dự án đầu tư kết thúc, NĐT cũng không phải tiến hành thủ tục giải thể doanh nghiệp nếu như nhà đầu tư lựa chọn hình thức đầu tư khác. 

 Thứ tư, với hình thức đầu tư này, NĐT còn có thể được tận dụng được các chính sách ưu đãi của Nhà nước vì xây dựng bến phà là một trong những lĩnh vực được nhà nước ưu đãi đầu tư 

Đỗ Chinh-HILAP

     

» Thông tin về các sản phẩm Hilaphar

TS, LS Nguyễn Hồng Thái trả lời phỏng vấn về: Chính sách bảo hiểm xã hội với người có công »

Luật HỒNG THÁI »

Quan điểm LS Nguyễn Hồng Thái về việc bãi bỏ các loại quỹ tài chính, quỹ bình ổn  »

Luật sư Nguyễn Hồng Thái có ý kiến về dự thảo Trả lời phỏng vấn của ANTV về xử phạt 40 triệu đối với vi phạm nồng độ cồn »

Mại dâm là một nghề? »

Luật sư tư vấn pháp luật, gọi: 0976.933.335 »