QUY ĐỊNH MỚI NHẤT VỀ TRÁCH NHIỆM BỒI THƯỜNG THIỆT HẠI DO CÂY CỐI GÂY RA

Bên cạnh những lợi ích mang lại cho con người, tài sản cũng luôn tiềm ẩn những nguy cơ gây ra thiệt hại cho con người và môi trường xung quanh. Cũng giống như thiệt hại do hành vi con người gây ra, khi tài sản gây thiệt hại, việc bảo đảm quyền lợi của người bị thiệt hại cũng như của người chịu trách nhiệm bồi thường là một đòi hỏi khách quan và pháp luật trở thành công cụ hữu hiệu đáp ứng đòi hỏi khách quan đó. Vì vậy, trong trường hợp tài sản là cây cối gây ra thiệt hại có cần phải bồi thường không? Bồi thường như thế nào? Sau đây Công ty TNHH Quốc Tế Hồng Thái Và Đồng Nghiệp sẽ đưa ra giải đáp một số vấn đề liên quan tới trường hợp “bồi thường thiệt hại do cây cối gây ra”

I. Bị thiệt hại do cây cối gây ra thì có được bồi thường không?

Bồi thường thiệt hại do cây cối gây ra là một dạng của bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng. Thiệt hại do cây cối gây ra có thể là thiệt hại về vật chất, thiệt hại về sức khỏe, tính mạng và người bị thiệt hại phải được bồi thường. 

Điều 604 BLDS 2015 quy định bồi thường thiệt hại do cây cối gây ra như sau: “Chủ sở hữu, người chiếm hữu, người được giao quản lý phải bồi thường thiệt hại do cây cối gây ra.”. Theo quy định này, nếu cây cối gây thiệt hại (bất kể do đổ, gẫy, cháy, độc tố phát ra, hoặc do bất cứ nguyên nhân nào) mà đủ các điều kiện phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại thì cơ sở pháp lý được áp dụng để giải quyết vấn đề bồi thường thiệt hại là Điều 604 Bộ luật dân sự năm 2015.

Như vậy, trong trường trường hợp bị thiệt hại do cây cối gây ra sẽ nhận được bồi thường theo quy định pháp luật. Theo bộ luật dân sự hiện hành thì không có quy định cụ thể trường hợp nào cây cối gây thiệt hại phải bồi thường tức là có sự kiện cây cối gây ra thiệt hại trên thực tế thì trách nhiệm sẽ phát sinh, bất kể thiệt hại là do nguyên nhân gì gây ra nếu đáp ứng đủ các điều kiện làm phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại. 

II. Bồi thường thiệt hại do cây cối gây ra được xác định như thế nào?

1. Cơ sở pháp lý quy định bồi thường thiệt hại do cây cối gây ra

Theo quy định của pháp luật dân sự hiện hành, quy định về trách nhiệm BTTH trong trường hợp trên được kế thừa nhưng có sửa đổi so với bộ luật dân sự trước đó, Theo đó, nếu cây cối gây ra thiệt hại bất cứ do nguyên nhân nào mà có đủ các điều kiện phát sinh TNBTTH thì cơ sở pháp lý được áp dụng để giải quyết đó là Điều 604 pháp luật dân sự: “Chủ sở hữu, người chiếm hữu, người được giao quản lý phải bồi thường thiệt hại do cây cối gây ra.”

Đây được xem là một tính đột phá về quy định trong BLDS 2015 về BTTH do cây cối gây ra, việc quy định như vậy sẽ bao quát được toàn bộ các trường hợp BTTH do cây cối gây ra, giúp cho Tòa án có cơ sở pháp lý rõ ràng để giải quyết các vụ việc tranh chấp phát sinh trên thực tiễn.

2. Chủ thể chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại do cây cối gây ra

Bộ luật Dân sự năm 2015, tại Điều 604 đã bổ sung thêm 02 trường hợp là người chiếm hữu, người được giao quản lý cây cối phải bồi thường thiệt hại do cây cối gây ra, trừ trường hợp thiệt hại phát sinh là do sự kiện bất khả kháng hoặc hoàn toàn do lỗi của bên bị thiệt hại; (trường hợp có thỏa thuận khác hoặc luật có quy định khác cũng là một ngoại lệ). Theo đó, chủ thể chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại do cây cối gây ra bao gồm: 

Thứ nhất, về trách nhiệm của chủ sở hữu, thông thường khi chủ sở hữu trực tiếp quản lý, sử dụng cây cối mà cây cối gây thiệt hại thì chủ sở hữu phải thực hiện bồi thường thiệt hại. Thậm chí, trong nhiều trường hợp chủ sở hữu đã tiến hành chuyển giao cho người khác quản lý cây cối thì chủ sở hữu vẫn phải bồi thường cho người bị thiệt hại, nếu như giữa chủ sở hữu và người được giao quyền quản lý đã có sự thỏa thuận với nhau. 

Thứ hai, về trách nhiệm của người chiếm hữu, người được giao quản lý. Đây là hai chủ thể mới được quy định bổ sung trong pháp luật dân sự hiện hành, việc thay đổi này được đánh giá là phù hợp với thực tế và lẽ công bằng. Người chiếm hữu, người được giao quản lý, chăm sóc cây cối phải có trách nhiệm theo dõi, phát hiện, ngăn chặn những nguy cơ tiềm ẩn mà cây cối có thể gây ra để khắc phục; nếu để cây cối gãy, đổ… gây thiệt hại cho người khác thì chính là người có lỗi và phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại, mà không phải chủ sở hữu. Người chiếm hữu được chuyển giao nghĩa vụ với cây cối trong trường hợp thuê nhà, thuê đất, công trình có cây trồng trên đất thông qua sự thỏa thuận. Người được giao quản lý cây cối là người được chủ sở hữu (Nhà nước) phân công trách nhiệm trông coi, chăm sóc cây cối; hoặc tổ chức, đoàn thể giao cho chủ thể nhất định quản lý, chăm sóc cây cối.

III. Các trường hợp loại trừ trách nhiệm bồi thường thiệt hại do cây cối gây ra

Đối với Bộ luật dân sự năm 2015, căn cứ loại trừ trách nhiệm bồi thường thiệt hại trong trường hợp cây cối gây thiệt hại không được quy định tại Điều 604 mà lại được quy định chung tại khoản 2 Điều 584 về căn cứ loại trừ trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng nói chung như sau: “ Người gây thiệt hại không phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại trong trường hợp thiệt hại phát sinh là do sự kiện bất khả kháng hoặc hoàn toàn do lỗi của bên bị thiệt hại, trừ trường hợp có thỏa thuận khác hoặc luật có quy định khác." 

Theo đó, đối với trường hợp này, kể cả trong pháp luật dân sự trước đó hay pháp luật dân sự hiện hành thì căn cứ loại trừ trách nhiệm BTTH do cây cối gây ra đều là thiệt hại xảy ra hoàn toàn do lỗi của người bị thiệt hại hoặc do sự kiện bất khả kháng. Nhưng với quy định trong BLDS 2015 còn quy định ngay cả khi xảy ra hai căn cứ này thì trách nhiệm BTTH vẫn có thể không được loại trừ nếu như trước đó các bên có thỏa thuận khác hoặc pháp luật có quy định khác. 

Như vậy, có thể thấy về căn cứ loại trừ trách nhiệm BTTH trong BLDS hiện hành vừa có những điểm kế thừa, vừa có những điểm mới. Việc thay đổi này thể hiện được sự thống nhất mang tính nguyên tắc của BLDS 2015, góp phần bảo đảm căn cứ loại trừ trách nhiệm phải được áp dụng như nhau bất kể hành vi gây ra thiệt hại hay tài sản gây ra thiệt hại

IV. Giải đáp thắc mắc về bồi thường thiệt hại do cây cối gây ra

ĐẶT VẤN ĐỀ: Cây nhà hàng xóm ngã, đổ gây thiệt hại cho gia đình mình thì có được bồi thường thiệt hại hay không?

Căn cứ theo quy định tại Điều 604 Bộ luật Dân sự 2015: "Chủ sở hữu, người chiếm hữu, người được giao quản lý phải bồi thường thiệt hại do cây cối gây ra.”

Theo đó,  người bị thiệt hại có quyền yêu cầu nhà hàng xóm bồi thường thiệt hại trong trường hợp cây cối nhà hàng xóm ngã, đổ gây thiệt hại 

Tuy nhiên, trong trường hợp dù thiệt hại có xảy ra nhưng người bị thiệt hại sẽ không được bồi thường nếu sự cố xảy ra do lỗi của người bị thiệt hại hoặc do sự kiện bất khả kháng theo quy định tại khoản 2 Điều 584 Bộ luật Dân sự 2015. Để xác định trường hợp cây xanh gãy đổ do mưa bão gây thiệt hại có phải là trường hợp bất khả kháng hay không, cần phải xác định xem chủ sở hữu, người chiếm hữu, người quản lý trông coi đã áp dụng mọi biện pháp khắc phục phù hợp hay chưa (như có biện pháp cắt tỉa cây trước khi có dự báo mưa bão, chặt hạ những cây, cành cây có nguy cơ gãy đổ…).. Trong trường hợp không thực hiện đúng và đủ trách nhiệm của mình dẫn đến việc cây đổ, gãy gây ra thiệt hại thì phải bồi thường. Còn nếu phía gia đình hàng xóm có cây xanh đã thực hiện các biện pháp khắc phục phù hợp nhưng vẫn có thiệt hại xảy ra thì có thể coi đó là sự kiện bất khả kháng.

 

Mời bạn đánh giá bài viết này!

Có thể bạn quan tâm?

Địa chỉ chi nhánh: Số 26 Đoàn Thị Liên, phường Phú Lợi, TP. Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương
PNV – Địa chỉ: VP 6, Linh Đàm, Hoàng Liệt, Hoàng Mai, Hà Nội
Email: luathongthai38@gmail.com
Hotline: 0976.933.335
Đơn vị liên kết:
- Viện Kinh tế Công nghệ Việt nam
- Công ty TNHH Thương mại và Dịch vụ Xuất Nhập khẩu HILAP