Quy định pháp luật về di chúc, điều kiện để di chúc có hiệu lực
Di chúc là sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển
tài sản của mình cho người khác sau khi chết.
Như vậy, theo như quy định của Điều 624 BLLS 2015, di
chúc phải có các yếu tố sau:
-
Đó là sự thể hiện ý chí của cá nhân mà không phải của
bất cứ chủ thể nào khác;
-
Mục đích của việc lập di chúc là sự chuyển tài sản là
di sản của mình cho người khác;
-
Chỉ có hiệu lực sau khi người đó chết.
Nội dung
di chúc:
Thứ nhất, các yêu cầu về nội dung đối với mọi di
chúc viết:
-
Di chúc phải ghi rõ ngày, tháng, năm lập di chúc;
-
Di chúc phải ghi rõ họ, tên, nơi cư trú của người lập
di chúc;
-
Di chúc phải ghi rõ họ, tên người, tên cơ quan, tổ chức
được hưởng di sản hoặc xác định rõ điều kiện để cá nhân, cơ quan, tổ chức được
hưởng di sản;
-
Di chúc phải ghi rõ di sản để lại và nơi có di sản;
-
Di chúc phải ghi rõ việc chỉ định người thực hiện
nghĩa vụ và nội dung của nghĩa vụ.
Thứ hai, ngoài những nội dung nêu trên, di chúc
có thể có các nội dung khác, phù hợp với các điều kiện có hiệu lực của di chúc
được quy định tại Điều 630 BLDS 2015.
Thứ ba, di chúc không được viết tắt hoặc viết bằng
ký hiệu, nếu di chúc gồm nhiều trang thì mỗi trang phải được ghi số thứ tự và có
chữ ký hoặc điểm chỉ của người lập di chúc. Trường hợp di chúc có sự tẩy xóa, sửa
chữa thì người tự viết di chúc hoặc người làm chứng di chúc phải ký tên bên cạnh
chỗ tẩy xóa, sửa chữa đó.
Hình thức
của di chúc:
Di chúc phải được lập thành văn bản. Nếu không thể lập
được di chúc bằng văn bản thì có thể di chúc miệng.
-
Di chúc bằng văn bản: Là loại di chúc được thể hiện dưới
dạng chữ viết và có thể thể hiện dưới dạng di chúc bằng văn bản không có người
làm chứng; di chúc bằng văn bản có người làm chứng; di chúc bằng văn bản có
công chứng; di chúc bằng văn bản có chứng thực.
-
Di chúc bằng miệng: Là sự bày tỏ lời nói, ý chí của
người để lại di sản thừa kế lúc còn sống trong việc định đoạt khối di sản của
mình cho người khác sau khi mình chết. Di chúc miệng chỉ được coi là hợp pháp
khi người lập di chúc ở trong tình trạng tính mạng bị đe dọa nghiêm trọng mà
không thể lập di chúc bằng văn bản được.
Điều kiện
có hiệu lực của di chúc:
Do di chúc là hành vi pháp lý đơn phương của người lập
di chúc. Cho nên, để di chúc có hiệu lực pháp luật thì phải tuân thủ các điều
kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự và các điều kiện để được coi là di chúc hợp
pháp. Bao gồm:
-
Người lập di chúc phải có năng lực chủ thể.
-
Người lập di chúc phải tự nguyện
-
Nội dung của di chúc không được trái pháp luật, đạo đức
xã hội.
-
Hình thức của di chúc không được trái quy định của
pháp luật.
Theo Điều 638 BLDS 2015 quy định về di chúc bằng văn
bản có giá trị pháp lý như công chứng, chứng thực.
“Điều
638. Di chúc bằng văn bản có giá trị như di chúc được công chứng hoặc chứng
thực
1. Di chúc của quân nhân tại ngũ có xác nhận
của thủ trưởng đơn vị từ cấp đại đội trở lên, nếu quân nhân không thể yêu cầu
công chứng hoặc chứng thực.
2. Di chúc của người đang đi trên tàu biển,
máy bay có xác nhận của người chỉ huy phương tiện đó.
3. Di chúc của người đang điều trị tại bệnh
viện, cơ sở chữa bệnh, điều dưỡng khác có xác nhận của người phụ trách bệnh
viện, cơ sở đó.
4. Di chúc của người đang làm công việc khảo
sát, thăm dò, nghiên cứu ở vùng rừng núi, hải đảo có xác nhận của người phụ
trách đơn vị.
5. Di chúc của công dân Việt Nam đang ở nước
ngoài có chứng nhận của cơ quan lãnh sự, đại diện ngoại giao Việt Nam ở nước
đó.
6. Di chúc của người đang bị tạm giam, tạm
giữ, đang chấp hành hình phạt tù, người đang chấp hành biện pháp xử lý hành
chính tại cơ sở giáo dục, cơ sở chữa bệnh có xác nhận của người phụ trách cơ sở
đó.”
Hay người bị hạn chế về thể chất hoặc của người
không biết chữ thì di chúc vừa phải có người làm chứng vừa phải lập thành văn
bản và có công chứng hoặc chứng thực.
